МОТИВОТ СААН – МОЖНА МАНИФЕСТАЦИЈА НА МИТСКА ПТИЦА СЕМЕУРГ – СИМУРГ
Povzetek
При истражувањето на македонската текстилна орнаментика посебен интерес предизвикува кружниот мотив саан, со кој е орнаментирана истоимената женска кошула саани и симидината од регионот на Скопска Блатија. Во македонскиот дијалектен говор, со терминот саан, често се именувани големите плитки метални садови, односно чинии. Ваквото значење е речиси идентично со турскиот збор saxan (мак. саан), со кој се означува плиток бакарен сад. Фонетската блискост на турскиот збор сахан, со збор saéna (авест. Maraγō saēnō), кој на јазикот на Авеста (еден од групата древноирански јазици) ја означува митската птица Саéна укажува на можноста за етимолошкото потекло на овој збор. Слични значење таа има и во ариевската и древноиранската култура, каде ја претставува гигантската митолошка птица - Симург, односно фантастичното суштество Сенмур. Појавата на орнитоморфните фантамозгорични мотиви во посочениот вез и пафти, кои се надоврзуваат со ликот на митската змија или птица од народната усна традиција, упатува на заклучокот дека станува збор за древен модел со заеднички семиотички код, присутен во традиционалната култура кај повеќето народите од иноевропкиот ареал.
Prenosi
Literatura
Скопје.
Бабиќ, Б.1984. Материјалната култура на македонските Словени. - во:
Уметничкото богатство на Македонија, Македонска книга. Скопје:120-
136.
Верковиќ,Стефан И.1985, Македонски народни умотворби, кн. 4, ред. К.
Пенушлиски, Скопје.
Вражиновски,Т. 2000. Речник на народната митологија на Македонците,
Прилеп- Скопје, 26.
Демаков, А., Фоменко, Д. А.1998. К проблеме идентификации Сенмурва. – во:
Культуры евроазийских степей второй половины I тысячелетия н. э.
(вопрос хронологии).Самара.
Жарникова, С.В.2003. Золотая нить, Областной научно-методический центр
культуры и повы шения квалификации. Вологда.
Замуровић, А. 1998. Митолошки речник, Heres, Београд.
Зборник на народни умотворения, 1900, БАН, София.
Јеžić, М.1987. R`gvedski himni – Izvor indijske culture i indoеuropsko naslede.
Zagreb.
Chevalier, J.Greerbrant, A.1983. Rječnik simbola. Matica Hrvatske, Zagreb.
Маразов, Иван.2003. Водните птици в мистериите на Кабирите. – во:
Фолклорьт и корените на сьвременната култура. Бургас: 3-23.
1994. Митология на Траките. ИК Сектор, София.
2009. Хубавата Елена, Захарий Стоянов, София.
1976. За семантиката на женския образ в скитското изкуство,
- во: Проблеми на изкуството, год. IX, 4, Институт за изследване на
изкуствата- БАН, София: 45-53.
Микулчиќ. Иван, 1984, Од Скупи до Скопје. -во: Уметничкото богатство на
Македонија, Македонска книга. Скопје: 62- 73.
Михайлова, Ж. 2005. Глинени огнища и олтари от тракийския град в
Сборяново (предварителни наблюдения). – во: МИФ, 9, София, 229-240.
Пировска, А. 2007. Изработка и особености в украсата на тракийските
есхари, - во: Археология, кн.1-4, БАН , София, 13-28.
Рыбаков, Б. А. 1987. Язычество древней Руси, Наука, Москва. 1967. Русалии и бог Симаргал – Переплут, - во: Советская
археология, 2, Москва, 91-116;
Ристовска Пиличкова, Јасминка. 2009. Претсвадбените обичаи и обредни
елементи – дел од циклусот на женски пубертетски обреди на премин.
Македонски фолклор, год. XXXV, 67, Институт за фолклор, Скопје, 164-
184.
Чаусидис, Н.2005. Космолошки слики, 1-2, Никос Чаусидис, Скопје.
Avtorji se v reviji predstavljajo z izvirnimi prispevki, ki temeljijo na rezultatih lastnega raziskovanja. Tisti, so poleg avtorja znatno prispevali k nastanku prispevka (članka), so poimenovani kot soavtorji. Avtor (in morebitni soavtorji) skupaj s prispevkom odda tudi izpolnjen obrazec za prijavo prispevka (Paper Submission Form), s katerim soglaša z objavo.
Revija sprejema tiste znanstvene prispevke, ki prej še niso bili izdani. V izdajo ne sprejema prispevkov, ki v veliki meri ponavljajo druge, že objavljene prispevke istega avtorja. Za ponavljanje se šteje tudi kompilacija - besedilo, ki ga sestavljajo fragmenti iz že objavljenih monografij ali člankov. Plagiatorstvo in čezmerno (kar pomeni več kot tretjino celotnega obsega) navajanje del drugih znanstvenikov velja za nedopustno. Vsi citati, fragmentarna povzemanja in uporabljeno gradivo se morajo korektno nanašati na avtorje oz. prvotni vir. Če je delež tujega besedila velik, priporočamo, da se število citatov zmanjša in količina izvirnega besedila poveča.
Avtor mora nujno pridobiti dovoljenja za uporabo vseh izposojenih gradiv (kot so denimo ilustracije), pri katerih nima statusa imetnika avtorskih pravic sam. Zagotavlja, da prispevek ne vključuje podatkov, ki niso dostopni javno in bi lahko predstavljali tajne informacije.
V seznam literature se napiše samo tisto gradivo, ki je bilo dejansko uporabljeno za potrebe raziskave oz. na katero se avtor v besedilu dejansko sklicuje.
Priporočjivo je, da se v besedilu (če je le možno) navede vire finančne podpore za izvedbo raziskave, prav tako se lahko doda zahvalo kolegom, ki so kakorkoli pripomogli pri nastajanju članka, ne morejo pa biti opredeljeni kot soavtorji.
Z oddajo besedila in obrazca za prijavo prispevka se avtor uradno strinja z objavo v reviji Filološke pripombe. S tem ostaja imetnik avtorskih pravic, sme pa tudi preklicati objavo, če je prispevek v fazi pregledovanja oz. če še ni objavljen na spletni strani. O preklicu mora pisno obvestiti uredništvo revije.
Za objavo članka avtor ne prejme plačila. Objava je v spletni obliki dostopna brezplačno, in sicer pod licenco Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Etični Kodeks
Uredništvo
Vse prispevke v prvi vrsti pregledajo sodelavci uredništva, ki so pozorni na skladnost z iskano problematiko in na skladnost s formatom revije. Uredništvo Filoloških pripomb zagotavlja, da izbira recenzentov in rezultati recenzije niso odvisni od komercialnih interesov, spola, narodnosti, verske pripadnosti, politične opredelitve in drugih podobnih dejavnikov. Edini kriterij je akademska ustreznost prispevka.
Ko recenzenta podata mnenje pripravljen za objavo, zavrnjen ali pa zahteva avtorjeve popravke. V primeru nestrinjanja z recenzijo ima avtor pravico pojasniti svoja stališča. Če se stališča obeh recenzentov še vedno razlikujejo od avtorjevih, preveri prispevek tretji recenzent, lahko pa po posebni obravnavi vprašanja o njem glasuje članstvo uredništva.
Recenzenti
Preverjanje prispevka poteka z anonimno recenzijo, ki jo opravita dva eksperta z istega področja (avtor ne izve njunih priimkov, recenzenta ne izvesta priimka avtorja). Za recenzijo se predvideva od 3 do 4 tedne časa. Za recenzente se navadno izbira člane uredništva ali znanstvenike, ki so o isti tematiki pisali v prejšnjih številkah revije, po potrebi pa je mogoče kontaktirati tudi eksperte iz drugih organizacij, mest ali držav.
Recenzent mora biti torej specializiran za isto tematiko, kot je izpostavljena v prejetem prispevku. Uredništvo se prizadeva, da bi zagotovilo izogib konflikta interesov med podanim mnenjem o članku in avtorjem samega članka.
Recenzent je dolžan opozoriti urednika in člane redakcije na kakršnekoli prekomerne podobnosti ali sovpadanja prispevka s teksti, ki jih sicer pozna. Ohranjati mora strokovno tajnost in nima pravice tretjim osebam predstavljati prispevka (in podatkov v njem), dokler ta ni objavljen.
Recenzent poda objektivno, pretehtano in argumentirano oceno prispevka. Kritike oblikuje korektno; tako, da se navezuje samo na besedilo prispevka in informacije, ki jih slednji ponuja.
Uredništvo revije predpostavlja, da sta mnenje in kritični zapis napisana z dobrim namenom - da bi bila avtorju v pomoč pri odpravi pomanjkljivosti oz. da bi se njegovo pisanje izboljšalo do te mere, da bi upravičil javno objavo in dostopnost svojih spoznanj celotni znanstveni skupnosti.
