ХЕСИОД ВО МАКЕДОНСКАТА КУЛТУРНА СРЕДИНА
Povzetek
Истражувањето на книжевната рецепција на поетското творештво на Хесиод во македонската културна средина покажа дека станува збор за сложен книжевно- комуникациски процес кој може да се следи во неколку рецептивни фази (пасивна, посредна и репродуктивна), на повеќе рамништа (интертемпорално, интерлингвистичко и интеркултурно рамниште). Почетоците на книжевната рецепција на Хесиодовото поетско творештво, во македонската културна средина, се согледуваат во XIX век. Поради отсуството на податоци за конкретни преведувачки пофати на Хесиодовите дела, во овој период, но и според контактите што ги остварувале македонските преродбеници Григор Прличев и Јордан Хаџи Константинов Џинот, кои се служеле со дел од творештвото на Хесиод, на некој од класичните јазици, рецептивниот процес се определува како пасивен. Оваа состојба се менува во текот на првата половина од XX век, кога присуството на делата на Хесиод во македонската културна средина, според препевите на некои од соседните јазици, дозволува да се говори за посредни канали на книжевна рецепција. Објавувањето, пак, на првите критички осврти за Хесиодовото творештво во македонската периодика од втората половина на XX век и појавата на првите македонски препеви на Дела и дни (1996) и Теогонија (2001), кон крајот на минатото столетие, ја обележуваат репродуктивната фаза на книжевната рецепција на Хесиод во македонската културна средина. Проследувањето на почетокот, обемот, содржината и карактерот на оваа книжевна рецепција, актуализираше низа прашања, кои подеднакво се однесуваат на средбата на класичното дело со читателите во други епохи (интертемпорално рамниште), на довербата на книжевниот превод (интерлингвистичко рамниште), а на поопшт план и на книжевните, естетските и идеолошките средби на македонската култура со древната хеленска култура (интеркултурно рамниште).
Prenosi
Literatura
Glavičić. B. 1970. „Struktura stiha i struktura rečenice u Hesioda“. ŽA, 21/1, 65-102.
Димитриоски. Тренчо. 2000. „Повикување на Пиериските музи: Македонија во најстарите пишани уметнички форми“. Во: Стремеж, бр. 3-4, стр. 140-147.
Зографска. Елена. 1983. „Антиката во делото на Џинот“, Во: Прилози МАНУ, бр.1-2, стр. 89-97
Kaczyńska. Elwira. 1998. „Remarks on μίτρηνλύειν in Callimachus and Hesiod“. ŽA,48/1-2, 43-46.
Колева. Елена. 2001. „Хесиод – обид за неколку хеуристички тези“. Предговор во Хесиод. 2001. Теогонија. Препев, коментар и индекс Марија Чичева-Алексиќ. Сигмапрес. Скопје, стр. 5-28.
Margetić. L. 1962. „Pravo u Hesiodovu epu Ἒργα καὶ ἡμέραι“. ŽA 12/1, 39- 49.
Митевски. Витомир. 1996. „На изворот на хелелнската духовност“. Предговор во: Хесиод, Дела и дни. 1996. Препев од старогрчки, Витомир Митевски. Култура, Скопје. стр. 5-42.
Митевски. Витомир. 2001. „Хесиод“. Во: Античка епика. Матица македонска. Скопје. стр. 187-263.
Младеновска. Катерина. 1999. „Хесиодовиот мит за Прометеј и Пандора“. Спектар бр. 33-34, стр. 183- 197.
Младеновска-Ристовска. Катерина. 2003. „Првата жена во хеленската митологија: митот за првата жена Пандора – една од централните свети приказни во хеленската митологија“. Зборник истражувања од областа на родовите студии (ур. Катерина Колозова). Евро Балкан Прес, Скопје, стр. 251-293.
Пажо. Даниел-Анри. 2002. „Општа и компаративна книжевност“. Македонска книга. Скопје.
Петрушевски. Михаил. 1970. „Прличев и Хомер“. Во: Прилози МАНУ, бр. 1/2, стр. 25-56.
Томовска. Весна. 2003. „ Хесиод, ʼТеогонијаʽ. Препев, коментар и индекс Марија Чичева-Алексиќ. Предговор Елена Колева. Скопје, Сигмапрес, 2001.“. Во: Систасис, бр. 2-3.
Томовска. Весна. 1991. „Изгубеното и спасувачкото време“. Ж.А Посебни изданија бр. 9, Скопје, стр.154-157.
Хесиод. Дела и дни. 1996. Препев од старогрчки, Витомир Митевски. Култура, Скопје.
Хесиод. 2000. „Теогонија: или Раѓање на Боговите 1-151“. Препев од старогрчки јазик Марија Чичева-Алексиќ. Во: Lettre Internationale, бр. 18, стр. 72-74. Хесиод. Теогонија. 2001. Препев од старогрчки коментар и индекс Марија Чичева-Алексиќ, Сигмапрес, Скопје.
Хесиод. 2003.Теогонија. (избор на стихови: 52-53; 571-584; 588-601; 602-612; 613-616;) Дела и дни. (избор на стихови: 8; 60-83; 83-89; 89-105; 276-279;). Препев од старогрчки јазик, Катерина Младеновска-Ристовска. Во: „Првата жена во хеленската митологија: митот за првата жена Пандора – една од централните свети приказни во хеленската митологија“. Зборник истражувања од областа на родовите студии (ур. Катерина Колозова). Евро Балкан Прес, Скопје, стр. 251-293.
Шеврел. Ив. 2005. „Компаративна книжевност“. Магор. Скопје.
Шоптрајанов. Ѓорѓи. 1949. „Библиотеката на Јордан Хаџи Константинов Џинот – придонес кон проучувањето на културната преродба во Македонија“. Во: Годишен зборник на Филозофски факултет – Скопје, Скопје, бр.2. стр.1-154.
Avtorji se v reviji predstavljajo z izvirnimi prispevki, ki temeljijo na rezultatih lastnega raziskovanja. Tisti, so poleg avtorja znatno prispevali k nastanku prispevka (članka), so poimenovani kot soavtorji. Avtor (in morebitni soavtorji) skupaj s prispevkom odda tudi izpolnjen obrazec za prijavo prispevka (Paper Submission Form), s katerim soglaša z objavo.
Revija sprejema tiste znanstvene prispevke, ki prej še niso bili izdani. V izdajo ne sprejema prispevkov, ki v veliki meri ponavljajo druge, že objavljene prispevke istega avtorja. Za ponavljanje se šteje tudi kompilacija - besedilo, ki ga sestavljajo fragmenti iz že objavljenih monografij ali člankov. Plagiatorstvo in čezmerno (kar pomeni več kot tretjino celotnega obsega) navajanje del drugih znanstvenikov velja za nedopustno. Vsi citati, fragmentarna povzemanja in uporabljeno gradivo se morajo korektno nanašati na avtorje oz. prvotni vir. Če je delež tujega besedila velik, priporočamo, da se število citatov zmanjša in količina izvirnega besedila poveča.
Avtor mora nujno pridobiti dovoljenja za uporabo vseh izposojenih gradiv (kot so denimo ilustracije), pri katerih nima statusa imetnika avtorskih pravic sam. Zagotavlja, da prispevek ne vključuje podatkov, ki niso dostopni javno in bi lahko predstavljali tajne informacije.
V seznam literature se napiše samo tisto gradivo, ki je bilo dejansko uporabljeno za potrebe raziskave oz. na katero se avtor v besedilu dejansko sklicuje.
Priporočjivo je, da se v besedilu (če je le možno) navede vire finančne podpore za izvedbo raziskave, prav tako se lahko doda zahvalo kolegom, ki so kakorkoli pripomogli pri nastajanju članka, ne morejo pa biti opredeljeni kot soavtorji.
Z oddajo besedila in obrazca za prijavo prispevka se avtor uradno strinja z objavo v reviji Filološke pripombe. S tem ostaja imetnik avtorskih pravic, sme pa tudi preklicati objavo, če je prispevek v fazi pregledovanja oz. če še ni objavljen na spletni strani. O preklicu mora pisno obvestiti uredništvo revije.
Za objavo članka avtor ne prejme plačila. Objava je v spletni obliki dostopna brezplačno, in sicer pod licenco Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Etični Kodeks
Uredništvo
Vse prispevke v prvi vrsti pregledajo sodelavci uredništva, ki so pozorni na skladnost z iskano problematiko in na skladnost s formatom revije. Uredništvo Filoloških pripomb zagotavlja, da izbira recenzentov in rezultati recenzije niso odvisni od komercialnih interesov, spola, narodnosti, verske pripadnosti, politične opredelitve in drugih podobnih dejavnikov. Edini kriterij je akademska ustreznost prispevka.
Ko recenzenta podata mnenje pripravljen za objavo, zavrnjen ali pa zahteva avtorjeve popravke. V primeru nestrinjanja z recenzijo ima avtor pravico pojasniti svoja stališča. Če se stališča obeh recenzentov še vedno razlikujejo od avtorjevih, preveri prispevek tretji recenzent, lahko pa po posebni obravnavi vprašanja o njem glasuje članstvo uredništva.
Recenzenti
Preverjanje prispevka poteka z anonimno recenzijo, ki jo opravita dva eksperta z istega področja (avtor ne izve njunih priimkov, recenzenta ne izvesta priimka avtorja). Za recenzijo se predvideva od 3 do 4 tedne časa. Za recenzente se navadno izbira člane uredništva ali znanstvenike, ki so o isti tematiki pisali v prejšnjih številkah revije, po potrebi pa je mogoče kontaktirati tudi eksperte iz drugih organizacij, mest ali držav.
Recenzent mora biti torej specializiran za isto tematiko, kot je izpostavljena v prejetem prispevku. Uredništvo se prizadeva, da bi zagotovilo izogib konflikta interesov med podanim mnenjem o članku in avtorjem samega članka.
Recenzent je dolžan opozoriti urednika in člane redakcije na kakršnekoli prekomerne podobnosti ali sovpadanja prispevka s teksti, ki jih sicer pozna. Ohranjati mora strokovno tajnost in nima pravice tretjim osebam predstavljati prispevka (in podatkov v njem), dokler ta ni objavljen.
Recenzent poda objektivno, pretehtano in argumentirano oceno prispevka. Kritike oblikuje korektno; tako, da se navezuje samo na besedilo prispevka in informacije, ki jih slednji ponuja.
Uredništvo revije predpostavlja, da sta mnenje in kritični zapis napisana z dobrim namenom - da bi bila avtorju v pomoč pri odpravi pomanjkljivosti oz. da bi se njegovo pisanje izboljšalo do te mere, da bi upravičil javno objavo in dostopnost svojih spoznanj celotni znanstveni skupnosti.
