VJEŠTICE U SUVREMENIM NARATIVIMA NA PODRUČJU BOSNE I HERCEGOVINE
Апстракт
Od najranijih dana zapisane povijesti postoje svjedočenja o vješticama i vještičjim kultovima. Pitanjima tko su vještice, kakva su stajališta o njima iz gledišta povijesti, sociologije, psihologije, a kako su prikazane vještice u hrvatskim usmenoknjiževnim predajama, s posebnim osvrtom na suvremene narative Hrvata na području Bosne i Hercegovine, bavimo se u radu. Terensko istraživanje i zapisivanje suvremenih narativa među Hrvatima u BiH pokazalo je da su još česta kazivanja o vješticama. Uglavnom govore o ružnim, starim ženama koje su mogle poprimati različita obličja (najčešće muhe i mačke) i koje bi činile štetu po selu. Brojnost i raznovrsnost suvremenih narativa o vješticama svjedoči o tome da je mitskodemonološko vječna tema i da ga ni suvremeni oblici života niti dominirajuće kršćanstvo nisu uspjeli potisnuti iz svijesti i kazivanja puka.
Downloads
Референци
napose u Hrvatskoj. Zagreb: Informator
Belaj.Vitomir. 1998. Hod kroz godinu: mitska pozadina hrvatskih narodnih običaja i
vjerovanja. Zagreb: Golden marketing
Bošković-Stulli. Maja. 1991. Predaje o vješticama i njihovi progoni u Hrvatskoj. U:
Pjesme, priče, fantastika. Zagreb: Nakladni zavod Matice hrvatske. 124-159.
Boškovi-Stulli. Maja. 1963. Narodne pripovijetke. PSHK. knj. 26. Zagreb: ZoraMatica Hrvatska
Chavalier. Jean/Gheerbrandt. Alain. 1987. Rječnik simbola. Zagreb: Nakladni zavod
Matice hrvatske
Čiča. Zoran. 2002. Vilenica i vilenjak. Sudbina jednog pretkršćanskog kulta u doba
progona vještica. Zagreb: Institut za etnologiju i folkloristiku
Faust,. Viktoria. 2000. Vještice - knjiga sjena. Zagreb:Zagrebačka naklada Freud. Sigmund. 1970. Das Unheimliche. U: Psychologische Schriften. svezak IV,
Frankfurt a. M.
Graves. Robert. 1969. Grčki mitovi. Beograd: Nolit
Hall. James. 1991. Rječnik tema i simbola u umjetnosti. Zagreb: August Cesarec
Holzer. Hans. 2005. Witches - True encounters with wicca, wizards, covens, cults,
and magic. New York: Black dog & Leventhal Publishers Inc.
Institoris. Heinrich/Sprenger. Jacob. 2006. Malleus maleficarum (Malj koji ubija
vještice). Zagreb: Stari grad
Katičić. Radoslav. 2008. Božanski boj. Zagreb: Ibis grafika d.o.o., Katedra
čakavskog sabora Općine Mošćenička Draga,Odsjek za etnologiju i kulturnu
antropologiju Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu
Katičić. Radoslav. 2010. Zeleni lug. Zagreb: Ibis grafika d.o.o., Matica hrvatska,
Katedra čakavskog sabora Općine Mošćenička Draga
Katičić. Radoslav. 2011. Gazdarica pred vratima. Zagreb: Ibis grafika d.o.o., Matica
hrvatska, Katedra čakavskog sabora Općine Mošćenička Draga
Marjanić. Suzana. 2005. Vještičje psihonavigacije i astralna metla u svjetovima
hrvatskih predaja kao (mogući) aspekti šamanske tehnike ekstaze (i transa),
Studia ethnologica Croatica, vol. 17. 111-169.
Marjanić. Suzana. 2010. Zoopsihonavigacija kao poveznica vještičarstva i
šamanizma. U: Mitski Zbornik (ur. Suzana Marjanić i Ines Prica). Zagreb:
Institut za etnologiju i folkloristiku, Hrvatsko etnološko društvo, Scarabeusnaklada. 127-150.
Marks. Ljiljana. 2007. „No o drvo, ni okamen…“: Magične formule u hrvatskim
predajama o vješticama. Narodna umjetnost, 44/2. 27-42.
Mencej. Mirjam. 2006. Coprnice su me nosile. Raziskava vaškega čarovništva v
vzhodni Sloveniji na prelomu tisočletja. Ljubljana: Filozofska fakulteta, Oddelek
za etnologijo in kulturno antropologiji
Mircea. Eliade. 1981. Okultizam, magija i pomodne kulture: eseji s područja
komparativne religije.Zagreb: GHZ
Murray. Margaret A. 1970. The God of the Witches. Oxford: Oxford University
Presss
Novosel. Ottone. 1997. Magda Herucina, poslednja suđena vještica u Hrvatskoj. Kaj
2:40-46
Perić. Boris/Pletenac. Tomislav. 2008. Fantastična bića Istre i Kvarnera. Zagreb:
Vuković& Runjić
Pócs. Éva. 1999. Between the Living anad the Dead. A Perspective on Witches and
Seers in the Early Modern Age. Budapest: Central European University Press
Šulek. Bogoslav. 1874. Po čem se poznaju vještice. Vienac 6/49:779-782
Tkalčić. Ivan Krstitelj. 1982. Izprave o progonu vješticah u Hrvatskoj. Starine
Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti, 25:1-102.
Tkalčić. Ivan Krstitelj. 1981. Parnice proti vješticam u Hrvatskoj. Rad
Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti, 103:83-116.
Tkalčić. Ivan Krstitelj. 1904. Prinos k progonu vještica u Hrvatskoj. Vjestnik kr.
Hrvatsko-slavonsko-dalmatinskoga zemeljskog arkiva,6:78-79.
Vukelić. Deniver. 2009. Svjetovna suđenja i progoni zbog čarobnjaštva i hereze te
progoni vještica u Zagrebu i okolici tijekom ranog novog vijeka. Diplomski rad.
Zagreb:Filozofski fakultet
Vlastite rukopisne zbirke
Авторите во списанието претставуваат оригинални дела врз основа на резултатите од сопственото истражување. Лицата кои дале значителен придонес во трудот се наведуваат како коавтори. Заедно со статијата, авторите (и коавторите, доколку ги има) треба да достават пополнет образец за пријава на трудот (Paper Submission Form), со кој се потврдува согласноста на авторот за објавување на трудот.
Списанието прифаќа научни трудови кои претходно не биле објавени. Не се прифаќаат трудови кои во голема мера ги повторуваат претходно објавените трудови на авторите. Повторувањето подразбира и компилација – текст составен од фрагменти од објавена монографија или голем број на претходно објавени статии. Плагијатот не е дозволен, како и прекумерното цитирање на туѓи трудови (една третина или повеќе од целиот труд). Сите цитати, цитирани извадоци и материјали мора да имаат цитирани автори и извори. Ако уделот на туѓиот труд е преголем, се препорачува да се скратат цитатите и да се зголеми обемот на оригиналниот текст.
Авторот треба да ги има сите потребни дозволи за користење на позајмените материјали и материјалите на други автори што ги користи во својот труд (илустрации и слично). Авторот гарантира дека статијата не содржи информации што не подлежат на објавување во отворен печат, вклучувајќи ги и оние што содржат или претставуваат доверливи информации.
Во списокот на литературата се вклучени само делата цитирани во трудот, како и линковите за страниците и изворите од кои е цитирано доколку станува збор за извори од интернет. На авторот му се препорачува да ги наведе во текстот изворите на финансиска поддршка на спроведените истражувања и стипендиите, доколку ги имало. Исто така, може да се изрази благодарност и до колегите кои придонеле или помогнале околу работата на текстот, а кои не се коавтори.
Со доставувањето на ракописот и образецот на апликација до редакцијата, авторот официјално се согласува со објавувањето на неговиот труд во „Филолошки студии“. Авторите се носители на авторски права и ги задржуваат сите права за објавување и користење на статијата. Авторите имаат право да ја повлечат статијата во кое било време до моментот на објавување на сајтот, со тоа што претходно за тоа, по писмен пат, треба да ја известат редакцијата на списанието.
Статиите се објавуваат бесплатно. Содржината е достапна под лиценцијата Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Издавачка Етика
Редакција
Сите трудови доставени до Редакцијата ги читаат прво нејзините членови и соработници за да се утврди дали се однесуваат тие на релевантната проблематика и дали одговараат на форматот на списанието. Редакцијата на „Филолошки студии“ гарантира дека разгледувањето на доставените трудови и нивните рецензии не зависат од: комерцијални интереси, пол, националност, верски убедувања, политички ставови и други фактори. Единствениот критериум при изборот е академското ниво на трудот.
Во зависност од рецензијата, статијата може веднаш да се прати за објавување, да биде отфрлена или испратена до авторот за измена и за доработка. Во случај на несогласување со забелешките на рецензентот, авторот има право да ги оправда своите ставови. Доколку од рецензентите се добиени контрадикторни мислења, текстот се упатува на трет рецензент или конечната одлука се заснова на гласање на членовите на Редакцијата, по одделното разгледување.
Рецензенти
Статиите испратени до Редакцијата минуваат процес на двојно анонимно рецензирање. Имињата на рецензентите не треба да му бидат познати на авторот на статијата и обратно. Рокот за рецензирање е три-четири седмици. Рецензентите можат да бидат членови на Редакцијата и автори на списанието што објавувале претходно во него. Онаму каде што е неопходно, за рецензенти се назначуваат специјалисти од други: организации, градови и земји.
Рецензентите треба да бидат специјалисти за предметно-тематската област на која се однесува статијата. Редакцијата треба да спречи каков било судир на интереси во врска со дадениот научен труд и со неговиот автор.
Рецензентот е должен да им обрне внимание на членовите на Редакцијата за секоја суштинска сличност или поистоветување меѓу ракописот што се рецензира и која било друга публикација што му е позната. Рецензентот, исто така, е должен да го држи во тајност трудот што му е доверен, да не го пренесува на трети лица ракописот што му е доверен нему за рецензија и пред објавувањето на публикацијата да не ги објавува информациите содржани во него.
Рецензентите треба да дадат објективна, непристрасна и аргументирана процена на трудот. Забелешките треба да бидат формулирани коректно, така што оценувањето на трудот се однесува само на текстот на статијата и на неговата содржина. Рецензијата треба да биде напишана добронамерно, а наведените забелешки имаат за цел да им помогнат на авторите да ги коригираат утврдените недостатоци и да ја подобрат статијата пред да биде објавена таа на веб-страницата на издавачот и пред да биде достапна за пошироката публика.
