СПОРЕДБИ НА НЕКОИ ГРАМАТИЧКИ И ЛЕКСИЧКИ КАРАКТЕРИСТИКИ НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК И ДРУГИ СВЕТСКИ ЈАЗИЦИ НИЗ ПРИЗМА НА САПИР-ВОРФОВАТА ХИПОТЕЗА
Апстракт
Сапир-Ворфовата хипотеза се реактуелизира во последниве години и докажува дека јазиците со својата граматичка, лексичка и друга структура, значително влијаат врз мисловно-когнитивните способности на говорителите на односните јазици. Низ призмата на Сапир-Ворфовата хипотеза, односно, од аспект на лингвистичката релативност и лингвистичкиот детерминизам, во oвој труд споредбено анализираме некои важни граматички и лексички карактеристики на стандардниот македонски јазик и осум други светски јазици ̶ хопи, кинескиот, амондава, англискиот, нучахнул, шона, ескимскиот и јапонскиот јазик. Се фокусираме на лингвистичкото концептуелизирање и изразување на физичкото време, на предикацијата и на домородните јазици, кои немаат вистинска реченица со регуларни внатрешни синтаксички односи како во развиените јазици. Цел на нашата анализа е и тоа какви видови зборови како функционираат во јазиците и какви ефекти произведуваат полисемијата и платисемијата во лексичките системи на јазиците.
Downloads
Референци
Минова-Ѓуркова, Лилјана. 1994. Синтакса на македонскиот стандарден јазик. „Радинг“, Скопје
Минова-Ѓуркова, Лилјана. 2000. Синтакса на македонскиот стандарден јазик. „Магор“, Скопје
Бојковска, Емилија. 2013. Глаголски времиња што изразуваат минато дејство во македонскиот јазик. Предавање на Институтот за славистика на Универзитетот „Карл Франц“ − Грац, Австрија
Костов, Јован. 2012. Македонскиот глагол. INALCO, Париз
Гортан-Премк, Даринка. 1997. Полисемија и организација лексичког система у српском језику. Издавач: Институт за српски језик, САНУ
Николовска, Виолета. 2016. Транспозициска употреба на граматичките времиња.Достапно на: http://eprints.ugd.edu.mk/15792/7/VN%20trud.pdf. Посетено на: 3.3.2018
Гајдова, Убавка. 2010. Македонски јазик. Во: „Сегашност“ како лингвистички поим: граматички средства за изразување „сегашност“ во словенските и во балканските јазици. МАНУ, Истражувачки центар за ареална лингвистика, Скопје. Уредници: Тополињска, Зузана. Миркуловска, Милица.
Тополињска, Зузана. 2010. Синтеза 3. Секундарни функции на парадигмите чија основна функција е изразување сегашност. Во: „Сегашност“ како лингвистички поим: граматички средства за изразување „сегашност“ во словенските и во балканските јазици. МАНУ, Истражувачки центар за ареална лингвистика, Скопје. Уредници: Тополињска, Зузана. Миркуловска, Милица.
Sapir, Edward. 1921. Language: an Introduction to the Study of Speech. New York: Harcourt, Brace
Boroditsky, Lera. 2009. How does our language shape the way we think. Blog „Edge“. November, 6. https://www.edge.org/conversation/lera_boroditsky-how-does-our-language-shape-the-way-we-think Аccessed: January 15, 2018
Šipka, Danko. 2006. Osnovi leksikologije i srodnih disciplina. Matica srpska, Novi Sad
Kay, Paul. Kempton, Willett. 1984. What is the Sapir-Whorf hypothesis?, American Anthropologist 86
Lin, Jo-wang. 2012. Tenselessnes. In: Binnick, Robert I. (ed.): The Oxford Handbook of Tense and Aspect. Oxford University Press
Lin, Jo-wang. 2006. Time in a language without Tense: The case of Chinese, Journal of Semantics, 23
Comrie, Bernard. 1985. Tense. Cambridge Press
Jaszczolt, Kasia. M. Saussure, Louis de. 2013. Time, temporality and tense. In: Time: Language, Cognition & Reality. Edited by: Jaszczolt, Kasia M. Saussure, Louis de. Oxford Studies of Time in Language and Thought
Lee, Whorf Benjamin. 1979. Jezik, misao i stvarnost. BIGZ, Beograd
Malotki, Ekkehart. 1983. Hopi Time: A Linguistic Analysis of the Temporal Concepts in the Hopi Language. Berlin, New York, Amsterdam: Mouton PublishersSinha, Vera da Silva (et all.) 2012. Event – based time intervals in an Amazonian culture. In: Filipović. Luna. Jaszczolt, Katarzyna M. (eds.) Space and Time in Languages and Cultures: Linguistic diversity (Human Cognitive Processing). Publisher: John Benjamins Publishing Company
Goddard, Cliff. Wierzbicka, Anna. 2002. Meaning and Universal Grammar: Theory and Empirical Findings, Volume 2. John Benjamins Publishing
Bach, Emmon. 2008. On Morphosemantics: the Internal Meanings of Words. UMass (Amherst)/SOAS Copenhagen Linguistic Circle
Nakayama, Toshihide. 2009. Nuuchahnulth (Nootka) Morphosyntax. University of California Press. Volume 134
Tallerman, Maggie. 2005. Understanding Syntax. Second edition, Routledge.
Hammarström, Harald. 2015. The Basic Word Order Typology: An Exhaustive Study, 3, Leipzig
Kornai, Andras. 2008. Mathematical Linguistics. Publisher: Springer-Verlag, London, 1. edition
Danesi, Marcel. 2012. Linguistic anthropology - A Brief Introduction. Canadian Scholars Press, Toronto
Langus, Alan. Nespor, Marina. 2010. Cognitive systems struggling for word order. Cognitive Psychology, 60
Michaelis, Laura A. 1994. The Ambiguity of the English Present Perfect. Source: Journal of Linguistics, Vol. 30, No. 1. March. Cambridge University Press. Stable URL: http://www.jstor.org/stable/4176258. Availableon:http://spot.colorado.edu/~michaeli/documents/Michaelis_perfect_JL.pdf Аccessed: February, 20, 2018
Declerck, Renaat. 2006. The grammar of the English tense system: a comprehensive analysis. Volume 1 in: The grammar of the English verb phrase. Eds: Kortmann, Bernd. Traugoth, Elizabeth Closs Publishing: Mouton de Gruyter – Berlin, New York
Hunt, Earl. Agnoli, Franca. 1991. The Whorfian Hypothesis: A Cognitive Psychology Perspective. Psychological Review. Vol. 98, no.3, p.381-384. American Psychological Association.
Simons, Gary F. D. Fennig, Charles. (eds.). 2018. Ethnologue: Languages of the World, Twenty-first edition. Dallas, Texas: SIL International. Available: http://www.ethnologue.com. Аccessed: February, 20, 2018
Авторите во списанието претставуваат оригинални дела врз основа на резултатите од сопственото истражување. Лицата кои дале значителен придонес во трудот се наведуваат како коавтори. Заедно со статијата, авторите (и коавторите, доколку ги има) треба да достават пополнет образец за пријава на трудот (Paper Submission Form), со кој се потврдува согласноста на авторот за објавување на трудот.
Списанието прифаќа научни трудови кои претходно не биле објавени. Не се прифаќаат трудови кои во голема мера ги повторуваат претходно објавените трудови на авторите. Повторувањето подразбира и компилација – текст составен од фрагменти од објавена монографија или голем број на претходно објавени статии. Плагијатот не е дозволен, како и прекумерното цитирање на туѓи трудови (една третина или повеќе од целиот труд). Сите цитати, цитирани извадоци и материјали мора да имаат цитирани автори и извори. Ако уделот на туѓиот труд е преголем, се препорачува да се скратат цитатите и да се зголеми обемот на оригиналниот текст.
Авторот треба да ги има сите потребни дозволи за користење на позајмените материјали и материјалите на други автори што ги користи во својот труд (илустрации и слично). Авторот гарантира дека статијата не содржи информации што не подлежат на објавување во отворен печат, вклучувајќи ги и оние што содржат или претставуваат доверливи информации.
Во списокот на литературата се вклучени само делата цитирани во трудот, како и линковите за страниците и изворите од кои е цитирано доколку станува збор за извори од интернет. На авторот му се препорачува да ги наведе во текстот изворите на финансиска поддршка на спроведените истражувања и стипендиите, доколку ги имало. Исто така, може да се изрази благодарност и до колегите кои придонеле или помогнале околу работата на текстот, а кои не се коавтори.
Со доставувањето на ракописот и образецот на апликација до редакцијата, авторот официјално се согласува со објавувањето на неговиот труд во „Филолошки студии“. Авторите се носители на авторски права и ги задржуваат сите права за објавување и користење на статијата. Авторите имаат право да ја повлечат статијата во кое било време до моментот на објавување на сајтот, со тоа што претходно за тоа, по писмен пат, треба да ја известат редакцијата на списанието.
Статиите се објавуваат бесплатно. Содржината е достапна под лиценцијата Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Издавачка Етика
Редакција
Сите трудови доставени до Редакцијата ги читаат прво нејзините членови и соработници за да се утврди дали се однесуваат тие на релевантната проблематика и дали одговараат на форматот на списанието. Редакцијата на „Филолошки студии“ гарантира дека разгледувањето на доставените трудови и нивните рецензии не зависат од: комерцијални интереси, пол, националност, верски убедувања, политички ставови и други фактори. Единствениот критериум при изборот е академското ниво на трудот.
Во зависност од рецензијата, статијата може веднаш да се прати за објавување, да биде отфрлена или испратена до авторот за измена и за доработка. Во случај на несогласување со забелешките на рецензентот, авторот има право да ги оправда своите ставови. Доколку од рецензентите се добиени контрадикторни мислења, текстот се упатува на трет рецензент или конечната одлука се заснова на гласање на членовите на Редакцијата, по одделното разгледување.
Рецензенти
Статиите испратени до Редакцијата минуваат процес на двојно анонимно рецензирање. Имињата на рецензентите не треба да му бидат познати на авторот на статијата и обратно. Рокот за рецензирање е три-четири седмици. Рецензентите можат да бидат членови на Редакцијата и автори на списанието што објавувале претходно во него. Онаму каде што е неопходно, за рецензенти се назначуваат специјалисти од други: организации, градови и земји.
Рецензентите треба да бидат специјалисти за предметно-тематската област на која се однесува статијата. Редакцијата треба да спречи каков било судир на интереси во врска со дадениот научен труд и со неговиот автор.
Рецензентот е должен да им обрне внимание на членовите на Редакцијата за секоја суштинска сличност или поистоветување меѓу ракописот што се рецензира и која било друга публикација што му е позната. Рецензентот, исто така, е должен да го држи во тајност трудот што му е доверен, да не го пренесува на трети лица ракописот што му е доверен нему за рецензија и пред објавувањето на публикацијата да не ги објавува информациите содржани во него.
Рецензентите треба да дадат објективна, непристрасна и аргументирана процена на трудот. Забелешките треба да бидат формулирани коректно, така што оценувањето на трудот се однесува само на текстот на статијата и на неговата содржина. Рецензијата треба да биде напишана добронамерно, а наведените забелешки имаат за цел да им помогнат на авторите да ги коригираат утврдените недостатоци и да ја подобрат статијата пред да биде објавена таа на веб-страницата на издавачот и пред да биде достапна за пошироката публика.
