СРЕЋНА НОВА ГОДИНА! ТРАДИЦИЈА ЧЕСТИТАЊА И ДАРИВАЊА У ФОЛКЛОРНОЈ ВАРИЈАНТИ ИЗ СЈЕВЕРОЗАПАДНЕ БОСНЕ И ХЕРЦЕГОВИНЕ
Апстракт
У раду се представљају резултати савремених теренских истраживања који се односе на традиционалне форме посредовања добрих жеља и даривања у контексту новогодишњих празника. Из обредно-обичајног комплекса који обухвата маскирање, опходне поворке, гостопримство и благосиљање издвајају се вербални кодови и посматрају као симболичке структуре комплексног значења, аналогне усменопоетским формулама, помоћу којих се реконструише слика свијета иманентна српској традицијској култури. Разматра се и могућност да се обредно-обичајно маскирање одреди као карневал, и да се распрострањена локална пракса у том облику дефинише као нематеријално културно насљеђе.
Downloads
Референци
У Кодови словенских култура 1. Београд: Clio. 69–84.
Ајдачић, Дејан. 2004. Прилог проучавању благослова у усменој књижевности.
У Прилози проучавању фолклора балканских Словена. Београд: Научно
друштво за словенске уметности и културе. 22–35.
Антонијевић, Драгослав. 1997. Дромена, посебна издања, књига 72. Београд:
Балканолошки институт САНУ.
Беговић, Никола. 1986. Живот срба граничара. Београд: Просвета.
Бв – Босанска вила. Лист за забаву, поуку и књижевност. Сарајево (1885−1914)
Васић, Оливера. 2004. Култ вука у обредно-обичајној пракси становника Босне
и Херцеговине. У Етнокореологија Трагови. Београд. 87–99.
Детелић, Мирјана. 1992. Митски простор и епика, САНУ, Посебна издања,
књ. DCXVI, Одељење језика и књижевности, књ. 46. Београд: САНУ,
Ауторска издавачка задруга „Досије“.
Дигитални архив Филолошког факултета (Теслић 2012; Добој 2013)
Иванов, Вячеслав Всеволодович. Топоров, Владимир Николаевич. 1965.
Славянские языковые моделирующие системы, Москва: Наука.
Јанковић, Љубица. Јанковић, Даница. 1949. Народне игре V. Београд: Просвета.
Јанковић, Љубица. Јанковић, Даница. 1963. Играње под маскама у Србији. У
Народно стваралаштво, св. 6. Београд. 401–407.
Карневалска поворка на градским улицама.
http://www.glassrpske.com/banjaluka/gradske_vijesti/Karnevalska-povorka-nagradskim-ulicama/40984.html (приступљено: 8.5.2017.)
Марјановић, Весна. 2011. На крају и на почетку карневал. Београд:
Етнографски музеј.
Ножинић, Дражен. 1998. Поступци за призивање кише на Кордуну, Банији и
Мославини. У Расковник XXIV. Бр. 91–92. Београд: Библиотека „Вук
Караџић“. 75‒112.
Поповић Николић, Данијела. 2016. Бор оборен – прилог истраживању
функције растиња и биља у усменим тужбалицама. У Гора љиљанова
(Биљни свет у традиционалној култури Срба). Зборник радова. Београд:
Удружење фолклориста Србије и Универзитетска библиотека „Светозар
Марковић“. 109–120.
Росић, Ивана. 2014. Обредне поворке чаројица – од првих помена до данас. У
Владо С. Милошевић, етномузиколог, композитор и педагог. Традиција
као инспирација. Тематски зборник. Бањалука: Академија умјетности.
137–141.
Самарџија, Снежана. 2014. Танковрха јела и зелен бор. Напомене уз зимзелено
дрвеће у народној поезији. У Биље у традиционалној култури Срба, књига
друга. Нови Сад: Филозофски факултет Универзитета у Новом Саду. 5–
18.
СМ – група аутора. 2001. Словенска митологија Енциклопедијски речник.
Превод Радмила Мечанин, Љубинко Раденковић, Александар Лома.
Београд: Zepter Book World.
СНП I – Караџић, Вук Стефановић. 1975. Српске народне пјесме. Књига прва у
којој су различне женске пјесме. Приредио Владан Недић. Београд:
Просвета.
СНП V – Караџић, Вук Стефановић. 1898. Српске народне пјесме. Књига пета
у којој су различне женске пјесме. Приредио Љубомир Стојановић.
Београд: Државно издање.
Срејовић, Драгослав. Цермановић, Александрина. 1989. Речник грчке и римске
митологије. Београд: Српска књижевна задруга.
Торњански Брашњовић, Светлана. 2015. Коледарске и божићне песме у
контексту зимских календарских обреда. Дикторска дисертација.
Универзитет у Новом Саду, Филолошки факултет.
http://ff.uns.ac.rs/studije/doktorske/uvid_javnosti/SvetlanaTornjanskiBrasnjovi
c_disertacija.pdf (приступљено: 8.5.2017.)
Федерација европских карневалских градова. www.carnivalcities.com
(приступљено: 8.5.2017.)
Црњак, Дијана. Савић, Биљана. 2013. Лексичка и синтаксичко-семантичка
анализа благослова у обреду чаројице. У Зборник Матице српске за
књижевност и језик. књига 61, Свеска 1, Нови Сад: Матица српска. 93–
107.
Чајкановић, Веселин. 1973. Мит и религија у Срба. Београд: Српска књижевна
задруга.
Чајкановић, Веселин. 1994. Речник српских народних веровања о биљкама.
Сабрана дела из српске религије и митологије, књ. 4. Београд: Српска
књижевна задруга, БИГЗ.
Belaj, Vitomir. 2007. Hod kroz godinu. Pokušaj rekonstrukcije prahrvatskog
mitskog svjetonazora. Zagreb: Golden marketing.
Bojm, Svetlana. 2005. Budućnost nostalgije. Beograd: Geopoetika.
Convention for the safeguarding of the intangible cultural heritage.
http://unesdoc.unesco.org/images/0013/001325/132540e.pdf (приступљено:
8.5.2017.)
Festival Kozara etno. www.kozaraethno.com (приступљено: 8.5.2017.)
Gerbran, Alen. Ševalije, Žan. 2004. Rečnik simbola. Novi Sad: Stilos.
Hobsbom, Erik. Terens, Rejndžer (ur.). 2011. Izmišljanje tradicije, drugo izdanje.
Prevele s engleskog Slobodanka Glišić i Mladena Prelić. Beograd: Biblioteka
XX vek.
Holzer, Georg. 2009. Koledanje i njegovi poganski elementi u Novom Selu i drugim
gradišćanskohrvatskim selima, U Studia ethnologica Croatica. vol. 21, Zagreb:
Department of Ethnology and Cultural Anthropology, Faculty of Humanities
and Social Sciences, University of Zagreb. 101–131.
Krnjević, Hatidža. 1973. Narodne balade iz Bosne i Hercegovine. Sarajevo:
Svjetlost.
Milčetić, Ivan.1917. Koleda u južnih Slovena. U Zbornik za narodni život i običaje
Južnih Slovena, knj. 22. Zagreb: Jugoslovenska akademija znanosti i
umjetnosti. 1–124.
Turistička organizacija opštine Šipovo. Običaje otimaju zaboravu. http://sipovotourism.com/index.php?option=com_content&view=article&id=179:obiajeotimaju-zaboravu&catid=1:novosti&Itemid=29 (приступљено: 8.5.2017.)
Plas, Peter. 1999. The songs of the vučari: relations between text and ritualmythological context, U Slavica Gandensia. No. 26. Ghent: Department of Slav
and Eastern European Studies of the University of Ghent. 85–116.
Predsjednik Popović primio predstavnike Federacije karnevalskih gradova Evrope.
http://www.blic.rs/vesti/beograd/vesic-primio-clanove-federacije-evropskihkarnevalskih-gradova/ywbm666 (приступљено: 8.5.2017.)
Šajnović, Ivo. 1906. Čarojice, narodni običaj u Kolima (Bosna). U Zbornik za
narodni život i običaje Južnih Slavena XI/1. Zagreb: Jugoslovenska akademija
znanosti i umjetnosti. 142–145.
Vesić primio članove Federacije evropskih karnevalskih gradova.
http://www.blic.rs/vesti/beograd/vesic-primio-clanove-federacije-evropskihkarnevalskih-gradova/ywbm666 (приступљено: 8.5.2017.)
Zuhkava, Aksana. et al. 2014. Slavic carnivals: feasts connect the people. Ljubljana
[etc.]: Forum of Slavic Cultures [etc.].
Авторите во списанието претставуваат оригинални дела врз основа на резултатите од сопственото истражување. Лицата кои дале значителен придонес во трудот се наведуваат како коавтори. Заедно со статијата, авторите (и коавторите, доколку ги има) треба да достават пополнет образец за пријава на трудот (Paper Submission Form), со кој се потврдува согласноста на авторот за објавување на трудот.
Списанието прифаќа научни трудови кои претходно не биле објавени. Не се прифаќаат трудови кои во голема мера ги повторуваат претходно објавените трудови на авторите. Повторувањето подразбира и компилација – текст составен од фрагменти од објавена монографија или голем број на претходно објавени статии. Плагијатот не е дозволен, како и прекумерното цитирање на туѓи трудови (една третина или повеќе од целиот труд). Сите цитати, цитирани извадоци и материјали мора да имаат цитирани автори и извори. Ако уделот на туѓиот труд е преголем, се препорачува да се скратат цитатите и да се зголеми обемот на оригиналниот текст.
Авторот треба да ги има сите потребни дозволи за користење на позајмените материјали и материјалите на други автори што ги користи во својот труд (илустрации и слично). Авторот гарантира дека статијата не содржи информации што не подлежат на објавување во отворен печат, вклучувајќи ги и оние што содржат или претставуваат доверливи информации.
Во списокот на литературата се вклучени само делата цитирани во трудот, како и линковите за страниците и изворите од кои е цитирано доколку станува збор за извори од интернет. На авторот му се препорачува да ги наведе во текстот изворите на финансиска поддршка на спроведените истражувања и стипендиите, доколку ги имало. Исто така, може да се изрази благодарност и до колегите кои придонеле или помогнале околу работата на текстот, а кои не се коавтори.
Со доставувањето на ракописот и образецот на апликација до редакцијата, авторот официјално се согласува со објавувањето на неговиот труд во „Филолошки студии“. Авторите се носители на авторски права и ги задржуваат сите права за објавување и користење на статијата. Авторите имаат право да ја повлечат статијата во кое било време до моментот на објавување на сајтот, со тоа што претходно за тоа, по писмен пат, треба да ја известат редакцијата на списанието.
Статиите се објавуваат бесплатно. Содржината е достапна под лиценцијата Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Издавачка Етика
Редакција
Сите трудови доставени до Редакцијата ги читаат прво нејзините членови и соработници за да се утврди дали се однесуваат тие на релевантната проблематика и дали одговараат на форматот на списанието. Редакцијата на „Филолошки студии“ гарантира дека разгледувањето на доставените трудови и нивните рецензии не зависат од: комерцијални интереси, пол, националност, верски убедувања, политички ставови и други фактори. Единствениот критериум при изборот е академското ниво на трудот.
Во зависност од рецензијата, статијата може веднаш да се прати за објавување, да биде отфрлена или испратена до авторот за измена и за доработка. Во случај на несогласување со забелешките на рецензентот, авторот има право да ги оправда своите ставови. Доколку од рецензентите се добиени контрадикторни мислења, текстот се упатува на трет рецензент или конечната одлука се заснова на гласање на членовите на Редакцијата, по одделното разгледување.
Рецензенти
Статиите испратени до Редакцијата минуваат процес на двојно анонимно рецензирање. Имињата на рецензентите не треба да му бидат познати на авторот на статијата и обратно. Рокот за рецензирање е три-четири седмици. Рецензентите можат да бидат членови на Редакцијата и автори на списанието што објавувале претходно во него. Онаму каде што е неопходно, за рецензенти се назначуваат специјалисти од други: организации, градови и земји.
Рецензентите треба да бидат специјалисти за предметно-тематската област на која се однесува статијата. Редакцијата треба да спречи каков било судир на интереси во врска со дадениот научен труд и со неговиот автор.
Рецензентот е должен да им обрне внимание на членовите на Редакцијата за секоја суштинска сличност или поистоветување меѓу ракописот што се рецензира и која било друга публикација што му е позната. Рецензентот, исто така, е должен да го држи во тајност трудот што му е доверен, да не го пренесува на трети лица ракописот што му е доверен нему за рецензија и пред објавувањето на публикацијата да не ги објавува информациите содржани во него.
Рецензентите треба да дадат објективна, непристрасна и аргументирана процена на трудот. Забелешките треба да бидат формулирани коректно, така што оценувањето на трудот се однесува само на текстот на статијата и на неговата содржина. Рецензијата треба да биде напишана добронамерно, а наведените забелешки имаат за цел да им помогнат на авторите да ги коригираат утврдените недостатоци и да ја подобрат статијата пред да биде објавена таа на веб-страницата на издавачот и пред да биде достапна за пошироката публика.
