НАРАТИВНОТО „ЈАС“ НА ПРУСТ

Апстракт

Овој текст се осврнува на проблемот на себството во литературата преку разгледување на позицијата на наративното „јас“ во романот Во потрага по загубеното време од Марсел Пруст. Овој роман ги обединува фикционалниот и автобиографскиот дискурс и директно го допира проблемот на фикционалната презентација на себството. Во таа насока, овој текст ја разгледува естетиката на симултаноста и надоместувањето, која кај Пруст претставува почетна и крајна точка на уметничкото дело. Преку симултаноста во нарацијата, Пруст гради еден специфичен однос спрема темпоралноста, со кој се укинува времето во постојана презентност, но исто така доаѓа и до колизија на позициите на наративното „јас“ и, со тоа, до детериторијализирање на идентитетот. Врз оваа наративна стратегија на Пруст се остварува систематското укинување на границите помеѓу фикционалниот и автобиографскиот дискурс. На тој начин, автобиографијата кај Пруст добива статус на толкување со кое се врши интерпретативно надоместување на животот (документарното) во романот (фикцијата). Една од клучните цели на овој текст е да се потенцира трансформацијата на таа интерпретативна тенденција во поглед на времето и себството во естетски чин. Овие сложени и повеќеслојни односи во романот Во потрага по загубеното времe откриваат дека „патувањето“ на Пруст во „длабочините на себството“ всушност претставува евокација на одредена загуба на себството и на темпоралноста која не е дадена или одново пронајдена туку во која времето постојано се губи или се заборава.