Функциите на честицата <i>ајде</i> во македонскиот јазик

Article Sidebar

PDF
Published: Jun 12, 2023
DOI: https://doi.org/10.37834/JCP2361007b
Keywords:
контекстуализам, полисемија, дискурсни маркери, балканска заемка

Main Article Content

Елени Бужаровска
Универзитет „Св. Кирил и Методиј“, Скопје

Abstract

Во оваа статија се дискутира за полифункционалноста на ајде во македонскиот разговорен јазик. Широката распространетост на оваа турска заемка во усната комуникација на сите балкански јазици ја издига до статус на балканизам. За да ги утврдиме дискурсните функции на честицата ајде во говорните чинови во кои таа се употребува, анализираме примери од два функционални стила: уметничката проза и телефонските разговори. Сакаме да докажеме дека полифункционалноста на ајде се должи на неговата зависност од контекстот: под притисок на комуникациската функција на говорните чинови, првобитното хортативно значење избледува на сметка на прагматичките функции карактеристични за интерперсонални дискурсни маркери. Во директивните чинови што го загрозуваат лицето, ајде се употребува како ублажувач на илокуциската сила на исказот, но во комисивните и во експресивните говорни чинови – таа ја засилува. Оваа функционална контрадикција – засилувачка и ублажувачка функција – може да се објасни со способноста на ајде да оперира во рамките на стратегиите за позитивна учтивост, толку карактеристична за балканските јазици.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

How to Cite
Бужаровска, Елени. 2023. “Функциите на честицата <i>ајде</I&gt; во македонскиот јазик”. Journal of Contemporary Philology 6 (1), 7–22. https://doi.org/10.37834/JCP2361007b.
Issue
Vol 6 No 1 (2023): Journal of Contemporary Philology
Section
Linguistics

Copyright © 2014 Blaže Koneski Faculty of Philology, Skopje
Journal of Contemporary Philology (JCP)
Современа филологија

References

Бужаровска, Е. и Митковска, Л. (2014). Негираните независни да-конструкции. Во З. Тополињска (ур.), Субјунктив: со посебен осврт на македонските да-конструкции, 22–48. Скопје: МАНУ. [Bužarovska, E. and Mitkovska, L. (2014). Negiranite nezavisni da-konstrukcii. In Z. Topolinjska (ed.) Subjunctiv: so poseben osvrt na makedonskite da-konstrukcii, 22–48. Skopje: MANU. ]
Бужаровска, Е. (2014). Глаголите за перцепција како прагматички маркери во македонскиот и во рускиот јазик. Зборник на трудови од V Македонско-руска конференција, 83–92. Скопје: УКИМ. [Bužarovska, E. (2014). Glagolite za percepcija kako pragmatički markeri vo makedonskiot i vo ruskiot jazik. Zbornik na trudovi od V Makedonsko-ruska konferencija, 83–92. Skopje: UKIM.]
Кусевска, М. (2014). Улогата на па како адверсативен дискурсен маркер. Македонски јазик 65: 253–264. [Kusevska, M. (2014). Ulogata na pa kako adversativen diskursen marker. Makedonski jazik 65: 253–264.]
Кусевска, М. и Бужаровска, Е. (2020). Прагматика: Јазик и комуникација. Скопје: Арс Ламина. [Kusevska, M., Bužarovska, E. (2020). Pragmatika: Jazik i komunikacija. Skopje: Ars Lamina.]
Толковен речник на македонскиот јазик, том I (2003). С. Велковска, К. Конески, Ж. Цветковски (ур.). Скопје: ИМЈ. [Tolkoven rečnik na makedonskiot jazik, vol I (2003). S. Velkovska, K. Koneski, Z. Cvetkovski (eds.). Skopje: IMJ.]

Aijmer, K. (2002). English discourse particles Evidence from a corpus. Amsterdam: Benjamins.
Aijmer, K. (2013). Understanding pragmatic markers. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Auwera, J. van der, Dobrushina, N. and Goussev, V. (2005). A Semantic Map for Imperative-Hortative Structures, In M. Haspelmath (ed.), The World Atlas of Language Structures, 44–66. Oxford: Oxford University Press.
Brown, P., Levinson, S. (1978). Politeness. Some universals in language usage. Cambridge: Cambridge University Press.
Beeching, K. (2016) Pragmatic markers in British English: Meaning in social interaction. Cambridge: Cambridge University Press.
Blakemore, D. (1987). Semantic constraints on relevance. Oxford: Blackwell.
Brinton, L. (1996). Pragmatic markers in English. Grammaticalization and discourse functions. Berlin: de Gruyter.
Čašule, I. (2021). Macedonian Appellative Particles in the Balkan context. Balkanistica, 34: 149–174.
Fraser, B. (2015). The combining of Discourse Markers – A beginning. Journal of Pragmatics, 86: 48–53.
Fielder, G. (2008). Macedonian discourse markers in the Balkan Sprachbund. In Z. Topolinska and E. Buzarovska. Macedonian in typological perspective, STUF, 61 (2): 120–127.
Friedman, V. A. and Joseph, B. D. (2017). Reassessing Sprachbunds: A View from the Balkans. R. Hickey (ed.) Cambridge Handbook of Areal Linguistics, 55–87. Cambridge: Cambridge University Press.
Friedman, V. A. and Joseph, B. D. (2023). The Balkan Languages. Cambridge: Cambridge University Press.
Greenberg, R. D. (1996). The Balkan Slavic Appellative. Munchen: Lincom Europa.
Heine, B., Kaltenböck, G., Kuteva, Т. and Long, H. (2017) Cooptation as a discourse strategy. Linguistics, 55: 1–43.
Heine, B. (2023). The Grammar of Interactives. Oxford: Oxford University Press.
Lakoff, G., and Johnson, M. (1980). Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago Press.
Norén, K., and Linell, P. (2007). Meaning potentials and the interaction between lexis and contexts: An empirical substantiation. Pragmatics, 17 (3): 387–416.
Nikiforidou, К., Marmaridou, S. and Mikros, G. K. (2014). What’s in a dialogic construction? A constructional approach to polysemy and the grammar of challenge. Cognitive Linguistics 25, (4): 655–699.
Rhee, S. (2020). Pseudo-hortative and the development of the discourse marker eti poca in Korean. Journal of Historical Pargmatics, 21 (1): 53–82.
Schiffrin, D. (1988). Discourse markers. Cambridge: Cambridge University Press.
Schourup, L. (1999). Discourse markers. Lingua 107, (3-4): 227–265.
Searle, J. R. (1969). Speech Acts. Cambridge: Cambridge University Press.
Searle, J. R. (1979). A Classification of Illocutionary Acts. Expression and Meanings, 5 (2): 1–23.
Tchizmarova, I. (2005). Hedging functions of the Bulgarian discourse marker hajde. Journal of Pragmatics, 37: 1143–1163.