АРХИТЕКТОНИКАТА НА СПОГОДБАТА: КРИТИЧКА АНАЛИЗА И ПРОШИРУВАЊЕ НА ТЕОРИЈАТА НА КРИСТИН БЕЛ ЗА МИРОВНИ ДОГОВОРИ ВО РЕШАВАЊЕТО КОНФЛИКТИ И ГРАДЕЊЕТО МИР

Abstract

Теориската рамка на Кристин Бел за мировните договори претставува парадигматска промена во разбирањето на нивната природа, функција и влијание во теоријата за решавање на конфликти и практиката на градење мир. Одејќи подалеку од гледањето на договорите како обични крајни точки или процедурални инструменти, Бел ги концептуализира како динамични, конститутивни и инхерентно правно-политички процеси кои фундаментално ги преобликуваат конфликтните пејзажи и односите меѓу државата и општеството, честопати дејствувајќи како де факто устави што генерираат уникатен хибриден правен поредок – lex pacificatoria. Овој труд критички ги анализира основните теоретски предлози на Бел, нагласувајќи ја нивната длабока важност за
преформулирање на научното разбирање и трансформирање на практиката. Ги испитува нејзините концепти за мировните договори како уставни моменти, lex pacificatoria, динамиката на процесот и т.н. фазниот конституционализам. Потоа, трудот го анализира влијанието на теоријата врз науката за решавање
на конфликти, предизвикувајќи ги либералните претпоставки за мир и преформулирајќи ја улогата на правото, како и неговото трансформативно влијание врз практиката на градење мир, особено во однос на дизајнирањето, имплементацијата и инклузивноста на договорите. Во еден дел за критичко ангажирање,
трудот се осврнува на значајните ограничувања, вклучувајќи го државно-центризмот, елитистичката пристрасност, нормативната двосмисленост во рамките на lex pacificatoria, предизвиците на фазниот конституционализам, слепите точки поврзани со родот и оперативната комплексност. Трудот завршува со потврдување на придонесот на Бел, и се залага за неговото континуирано усовршување и контекстуално прилагодување, особено во врска со недржавните актери, локалното дејствување, дигиталната медијација, климатските конфликти и промените на глобалната моќ. Во проширената листа на референци се вклучени
научници кои се занимаваат со и ја критикуваат теориската рамка на Бел.