НАРОДНИТЕ ВЕРУВАЊА КАКО ДЕЛ ОД СЕКОЈДНЕВНИОТ ЖИВОТ
(ПРЕКУ ПРИМЕРИ ОД МАКЕДОНСКАТА ПРОЗА)
Povzetek
Different beliefs were always a part of people’s everyday life. Therefore, some of the most wide-spread folk beliefs among Macedonian people contained in the novels Krpen Zhivot, Razboj, Pirej and Nebeska Timjanovna, as well as in the story Bojana, are examined in this paper. Beliefs in sorceresses, the Fates, fortune-telling powers, multiple meanings of dreams, magical rituals, things and potions, as well as beliefs in the magical function of words all of which are regularly present in people's lives in times of war, social changes and turmoil, when a person is faced with dis- eases, hunger, the death of people close to him,, when he feels hurt, threatened or left on his own, get a different meaning. They become a way and a tool for dealing with desperate situations. At the same time, the beliefs in the invisible powers that can help when nothing else can, remain the only hope that the person can survive even in impossible circumstances. These rituals and beliefs have a very long tradition, especially in a patriarchal society. They are a part of the world view of the people, and are performed in a certain order and at certain times. They are learned and practiced as everyday house chores, the same way the work on the fields and around the cattle are learned. Their role in everyday life in general, as well as in specific segments, is of essential significance.
Prenosi
Literatura
Вангелов. Атанас. 1983. Првата светска војна и македонското прашање. во Решето. Наша книга: Скопје. Вражиновски. Танас. 1982. За некои ликови на бајачки и нивниот
раскажувачки репертоар. во Македонски фолклор. Институт за фолклор
„Марко Цепенков“: Скопје. бр. 44. стр. 83-88.
Вражиновски. Танас. 1998. Народна митологија на Македонците 1.
Институт за старословенска култура, Матица македонска: Скопје-Прилеп.
Вражиновски. Танас. 2000. Речник на народната митологија на
Македонците. Институт за старословенска култура, Матица македонска:
Скопје-Прилеп.
Китевски. Марко. 1982. Обичаи и верувања од Дебарца (Охридско)
поврзани со раѓањето на децата. во Македонски фолклор. Институт за фолклор
„Марко Цепенков“: Скопје. бр. 29-30. стр. 125-130.
Клетников Ефтим. 1987. Поговор. во Пиреј. Наша книга: Скопје.
Пенушлиски. Кирил. 1968. Наречниците во македонското народно
творештво. во Рад XIII конгреса Савеза фолклориста Југославије у Дојрану
1966: Скопје. стр. 303-309.
Тасевска. Виолета. 1983. Митови и митолошки елементи во македонските
народни приказни (магистерска теза, машинопис). Универзитет „Кирил и
Методиј“, Филолошки факултет: Скопје.
Целакоски. Наум. 1989. Профилактички магии кај балканските народи. во
Македонски фолклор. Институт за фолклор „Марко Цепенков“: Скопје. бр. 44.
стр. 77-82.
Schubert. Gabriella. 1982. Uloga sudenica u porodičnim običajima balkanskih
naroda. во Македонски фолклор. Институт за фолклор „Марко Цепенков“:
Скопје. бр. 29-30. стр. 89-96.
Avtorji se v reviji predstavljajo z izvirnimi prispevki, ki temeljijo na rezultatih lastnega raziskovanja. Tisti, so poleg avtorja znatno prispevali k nastanku prispevka (članka), so poimenovani kot soavtorji. Avtor (in morebitni soavtorji) skupaj s prispevkom odda tudi izpolnjen obrazec za prijavo prispevka (Paper Submission Form), s katerim soglaša z objavo.
Revija sprejema tiste znanstvene prispevke, ki prej še niso bili izdani. V izdajo ne sprejema prispevkov, ki v veliki meri ponavljajo druge, že objavljene prispevke istega avtorja. Za ponavljanje se šteje tudi kompilacija - besedilo, ki ga sestavljajo fragmenti iz že objavljenih monografij ali člankov. Plagiatorstvo in čezmerno (kar pomeni več kot tretjino celotnega obsega) navajanje del drugih znanstvenikov velja za nedopustno. Vsi citati, fragmentarna povzemanja in uporabljeno gradivo se morajo korektno nanašati na avtorje oz. prvotni vir. Če je delež tujega besedila velik, priporočamo, da se število citatov zmanjša in količina izvirnega besedila poveča.
Avtor mora nujno pridobiti dovoljenja za uporabo vseh izposojenih gradiv (kot so denimo ilustracije), pri katerih nima statusa imetnika avtorskih pravic sam. Zagotavlja, da prispevek ne vključuje podatkov, ki niso dostopni javno in bi lahko predstavljali tajne informacije.
V seznam literature se napiše samo tisto gradivo, ki je bilo dejansko uporabljeno za potrebe raziskave oz. na katero se avtor v besedilu dejansko sklicuje.
Priporočjivo je, da se v besedilu (če je le možno) navede vire finančne podpore za izvedbo raziskave, prav tako se lahko doda zahvalo kolegom, ki so kakorkoli pripomogli pri nastajanju članka, ne morejo pa biti opredeljeni kot soavtorji.
Z oddajo besedila in obrazca za prijavo prispevka se avtor uradno strinja z objavo v reviji Filološke pripombe. S tem ostaja imetnik avtorskih pravic, sme pa tudi preklicati objavo, če je prispevek v fazi pregledovanja oz. če še ni objavljen na spletni strani. O preklicu mora pisno obvestiti uredništvo revije.
Za objavo članka avtor ne prejme plačila. Objava je v spletni obliki dostopna brezplačno, in sicer pod licenco Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Etični Kodeks
Uredništvo
Vse prispevke v prvi vrsti pregledajo sodelavci uredništva, ki so pozorni na skladnost z iskano problematiko in na skladnost s formatom revije. Uredništvo Filoloških pripomb zagotavlja, da izbira recenzentov in rezultati recenzije niso odvisni od komercialnih interesov, spola, narodnosti, verske pripadnosti, politične opredelitve in drugih podobnih dejavnikov. Edini kriterij je akademska ustreznost prispevka.
Ko recenzenta podata mnenje pripravljen za objavo, zavrnjen ali pa zahteva avtorjeve popravke. V primeru nestrinjanja z recenzijo ima avtor pravico pojasniti svoja stališča. Če se stališča obeh recenzentov še vedno razlikujejo od avtorjevih, preveri prispevek tretji recenzent, lahko pa po posebni obravnavi vprašanja o njem glasuje članstvo uredništva.
Recenzenti
Preverjanje prispevka poteka z anonimno recenzijo, ki jo opravita dva eksperta z istega področja (avtor ne izve njunih priimkov, recenzenta ne izvesta priimka avtorja). Za recenzijo se predvideva od 3 do 4 tedne časa. Za recenzente se navadno izbira člane uredništva ali znanstvenike, ki so o isti tematiki pisali v prejšnjih številkah revije, po potrebi pa je mogoče kontaktirati tudi eksperte iz drugih organizacij, mest ali držav.
Recenzent mora biti torej specializiran za isto tematiko, kot je izpostavljena v prejetem prispevku. Uredništvo se prizadeva, da bi zagotovilo izogib konflikta interesov med podanim mnenjem o članku in avtorjem samega članka.
Recenzent je dolžan opozoriti urednika in člane redakcije na kakršnekoli prekomerne podobnosti ali sovpadanja prispevka s teksti, ki jih sicer pozna. Ohranjati mora strokovno tajnost in nima pravice tretjim osebam predstavljati prispevka (in podatkov v njem), dokler ta ni objavljen.
Recenzent poda objektivno, pretehtano in argumentirano oceno prispevka. Kritike oblikuje korektno; tako, da se navezuje samo na besedilo prispevka in informacije, ki jih slednji ponuja.
Uredništvo revije predpostavlja, da sta mnenje in kritični zapis napisana z dobrim namenom - da bi bila avtorju v pomoč pri odpravi pomanjkljivosti oz. da bi se njegovo pisanje izboljšalo do te mere, da bi upravičil javno objavo in dostopnost svojih spoznanj celotni znanstveni skupnosti.
