КАКО ADULTERIUM СТАНУВА ПРЕЉУБА ВО РИМСКОТО ПРАВО
Povzetek
Предмет на истражување во овој труд е прељубата во римското право, која се сметала како правна причина (iusta causa) за едностран развод на бракот во сите периоди од развојот на римската правна историја. Императорот Август, набрзо по своето доаѓање на власт го објавил lex Iulia de adulteriis coercendis (18 г. пр. н.е.) со што разводот станал задолжителен во случај на прељуба. Оттогаш прељубата станала не само морален престап, но и кривично дело (crimen, ἔγκλημα), што се казнувало од страна на државата. На тој начин прељубата не била само res privata но и res publica, и продолжила да се смета за јавна работа дури и во законодавствата на христијанските императори. Како и да е, има фундаментални разлики меѓу предхристијанските и христијанските законодавства во однос на прељубата и бракот, кои ќе бидат анализирани во текстот што следува. За да ја објаснам природата на римското право и римскиот поглед кон прељубата, јас ги анализирам зборовите adulterium и repudium и ги поврзувам со еквиваленти во македонскиот јазик.
Prenosi
Literatura
Skopje: Zumpres]
Софрониевски, Валериj. (2001). Латинско-македонски речник. Скопје:
БИГОСС.
[Sofronievski, Valerij. (2001). Latinsko-makedonski recjnik [Latin-Macedonian
dictionary]. Skopje: BIGOSS. (In Latin and Macedonian.)]
Тошева, Даниела. (2018). Законот на дванаесет таблици. Свети Николе:
МСУ.
[Tosjeva, Daniela. (2018). Zakonot na dvanaeset tablici [The law of twelve tables].
Sveti Nikole: MSU. (In Macedonian.)]
Тошева, Даниела. (2018). Убиството на Ератостен или За праведното
убиство во Законот на Драконт. Во „Меѓународен дијалог: Исток-Запад“ (Право и политикологија). Списание на научни трудови. Деветта меѓународна научна конференција Меѓународен Славјански Универзитет, „Г.Р. Державин“. Свети Николе: Меѓународен центар за славjанска просвете. 127-131.
[Tosjeva, Daniela. (2018). Ubistvoto na Eratosten ili Za pravednoto ubistvo vo Zakonot na Drakont [Murder of Eratosthenes or For Fair Murder in Dracont's Law]. In „Meǵunaroden dijalog: Istok-Zapad“ (Pravo i politikologija). [International Dialogue: East-West (Law and Political Science)]. Sveti Nikole: Meǵunaroden tsentar za slavjanska prosvete. 127-131. (In Macedonian.)]
Bauman, Richard A. (1996). Crime and Punishment in Ancient Rome. London and New York: Routledge.
Beekes, Robert S. P. (2010). Etymological dictionary of Greek. Leiden; Boston: Brill.
Chantraine, Pierre. (1968-1980). Dictionnaire étimologique de la langue grecque. I- IV. Paris: Klincksieck.
Coleman-Norton, P. R. (1952). The Twelve Tables. Princeton: Princeton University, Department of Classics.
Corpus iuris civilis. Volumen primum. Institutiones. (1928). Kruger, Paulus (Ed.). Berolini, MCMXXVIII.
Corpus iuris civilis. Volumen secundum. Codex Iustinianus. (1906). Kruger, Paulus (Ed.). Berolini, MCMVI.
Corpus iuris civilis. Volumen tertium. Novellae Iustiniani, recognovit. (1959). Schoel, Rudolfus (Ed.). Berolini, MCMLIX.
De Vaan, Michiek. (2008). Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages. Leiden; Boston: Brill.
Dionysius of Halicarnassus. (1885). Dionysii Halicarnasei Antiquitatum Romanarum quae supersunt. Leipzig: In Aedibus B.G. Teubneri.
Glare, P. G. W. (1968). Oxford Latin Dictionary. Oxford: Clarendon Press.
Grubbs, Judith Evans. (2002). Women an d Law in the Roman Empire: A sourcebook on Marriage, Divorce and Widowhood. London and New York:
Routlegde.
Joksimović, Мilena Z. (2015). Terminologija preljube u Vulgati i njen društveni,
istorijski i kulturni kontekst [The terminology of adultery in the Vulgate and its social, historical and cultural context]: Doktoral dis. Beograd: Univerzitet u Beogradu, Filozofski fakultet.
Liddel, Scott. (1996). A Greek-English Lexicon. London: Clarendon Press. Piwowarczyk, Dariusz R. (2012). A Note on Greek ὀμείχω 'to urinate' and μοιχός 'adulterer'. In Studia Etymologica Cracoviensia. Stachowski, Marek (Ed.).
Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. 123-125.
Plutarch. (1914). Plutarch's Lives, with an English Translation by Bernadotte
Perrin. London: Heinemann; New York: The Macmillan Company.
Remains of Old Latin III: Lucilius. The Twelve Tables. (1938). London: Heinemann. Roman statutes. (1996). Institute of Classical Studies.
Select Papyri in Five Volumes: Non-literary papyri. Public documents. (1956).
Harvard: Harvard University Press.
Sherk, Robert K. (1969). Roman documents from the Greek East. Baltimore: Johns Hopkins Press.
Shoell, Rudolf. (1866). Legis Duodecim Tabularum Reliquiae. Edidit, constituit prolegomena addidit Rudolphus Schoell. Lipsiae: Teubner.
Shultz, Fritz. (1936). Priciples of Roman Law. Oxford: Clarendon Press. Theodosiani libri XVI cum constitutionibus sirmonlianis et leges novellae ad
Theodosianum pertinentes.(1905). Berolini: Apvd Weismannos.
Westbrook, Reymond. (2015). Ex Oriente Lex: Near Eastern Influences on Ancient
Greek and Roman Law. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Avtorji se v reviji predstavljajo z izvirnimi prispevki, ki temeljijo na rezultatih lastnega raziskovanja. Tisti, so poleg avtorja znatno prispevali k nastanku prispevka (članka), so poimenovani kot soavtorji. Avtor (in morebitni soavtorji) skupaj s prispevkom odda tudi izpolnjen obrazec za prijavo prispevka (Paper Submission Form), s katerim soglaša z objavo.
Revija sprejema tiste znanstvene prispevke, ki prej še niso bili izdani. V izdajo ne sprejema prispevkov, ki v veliki meri ponavljajo druge, že objavljene prispevke istega avtorja. Za ponavljanje se šteje tudi kompilacija - besedilo, ki ga sestavljajo fragmenti iz že objavljenih monografij ali člankov. Plagiatorstvo in čezmerno (kar pomeni več kot tretjino celotnega obsega) navajanje del drugih znanstvenikov velja za nedopustno. Vsi citati, fragmentarna povzemanja in uporabljeno gradivo se morajo korektno nanašati na avtorje oz. prvotni vir. Če je delež tujega besedila velik, priporočamo, da se število citatov zmanjša in količina izvirnega besedila poveča.
Avtor mora nujno pridobiti dovoljenja za uporabo vseh izposojenih gradiv (kot so denimo ilustracije), pri katerih nima statusa imetnika avtorskih pravic sam. Zagotavlja, da prispevek ne vključuje podatkov, ki niso dostopni javno in bi lahko predstavljali tajne informacije.
V seznam literature se napiše samo tisto gradivo, ki je bilo dejansko uporabljeno za potrebe raziskave oz. na katero se avtor v besedilu dejansko sklicuje.
Priporočjivo je, da se v besedilu (če je le možno) navede vire finančne podpore za izvedbo raziskave, prav tako se lahko doda zahvalo kolegom, ki so kakorkoli pripomogli pri nastajanju članka, ne morejo pa biti opredeljeni kot soavtorji.
Z oddajo besedila in obrazca za prijavo prispevka se avtor uradno strinja z objavo v reviji Filološke pripombe. S tem ostaja imetnik avtorskih pravic, sme pa tudi preklicati objavo, če je prispevek v fazi pregledovanja oz. če še ni objavljen na spletni strani. O preklicu mora pisno obvestiti uredništvo revije.
Za objavo članka avtor ne prejme plačila. Objava je v spletni obliki dostopna brezplačno, in sicer pod licenco Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Etični Kodeks
Uredništvo
Vse prispevke v prvi vrsti pregledajo sodelavci uredništva, ki so pozorni na skladnost z iskano problematiko in na skladnost s formatom revije. Uredništvo Filoloških pripomb zagotavlja, da izbira recenzentov in rezultati recenzije niso odvisni od komercialnih interesov, spola, narodnosti, verske pripadnosti, politične opredelitve in drugih podobnih dejavnikov. Edini kriterij je akademska ustreznost prispevka.
Ko recenzenta podata mnenje pripravljen za objavo, zavrnjen ali pa zahteva avtorjeve popravke. V primeru nestrinjanja z recenzijo ima avtor pravico pojasniti svoja stališča. Če se stališča obeh recenzentov še vedno razlikujejo od avtorjevih, preveri prispevek tretji recenzent, lahko pa po posebni obravnavi vprašanja o njem glasuje članstvo uredništva.
Recenzenti
Preverjanje prispevka poteka z anonimno recenzijo, ki jo opravita dva eksperta z istega področja (avtor ne izve njunih priimkov, recenzenta ne izvesta priimka avtorja). Za recenzijo se predvideva od 3 do 4 tedne časa. Za recenzente se navadno izbira člane uredništva ali znanstvenike, ki so o isti tematiki pisali v prejšnjih številkah revije, po potrebi pa je mogoče kontaktirati tudi eksperte iz drugih organizacij, mest ali držav.
Recenzent mora biti torej specializiran za isto tematiko, kot je izpostavljena v prejetem prispevku. Uredništvo se prizadeva, da bi zagotovilo izogib konflikta interesov med podanim mnenjem o članku in avtorjem samega članka.
Recenzent je dolžan opozoriti urednika in člane redakcije na kakršnekoli prekomerne podobnosti ali sovpadanja prispevka s teksti, ki jih sicer pozna. Ohranjati mora strokovno tajnost in nima pravice tretjim osebam predstavljati prispevka (in podatkov v njem), dokler ta ni objavljen.
Recenzent poda objektivno, pretehtano in argumentirano oceno prispevka. Kritike oblikuje korektno; tako, da se navezuje samo na besedilo prispevka in informacije, ki jih slednji ponuja.
Uredništvo revije predpostavlja, da sta mnenje in kritični zapis napisana z dobrim namenom - da bi bila avtorju v pomoč pri odpravi pomanjkljivosti oz. da bi se njegovo pisanje izboljšalo do te mere, da bi upravičil javno objavo in dostopnost svojih spoznanj celotni znanstveni skupnosti.
