КАКО НАСТАЈЕ ЈЕДНА КЊИЖЕВНОСТ? КАРАКТЕРИЗАЦИЈА ЛИКОВА У ТЕОДОСИЈЕВОМ ЖИТИЈУ СВЕТОГ САВЕ – МОГУЋИ УТИЦАЈ ЖИТИЈА ВАРЛААМА И ЈОАСАФА
Апстракт
У раду се разматрају ликови из Житија Варлаама и Јоасафа као могући модели за обликовање јунака Tеодосијевог Житија светог Саве. Карактеризација светог Симеона је у средишту интерпретације; приказани су начини на који је она изведена у српскословенској књижевности. Пореде се ликови светог Симеона и цара Авенира и проналазе сличности. Истиче се важност функције сукоба између оца и сина у структури тумачених дела. Пореде се ликови синова, царевића Јоасафа и Растка/светог Саве и нагласак ставља на анализу сцене сусрета Немањиног сина са руским монахом. Теоријски се проблематизује питање односа чињенице и фикције, историје и књижевности. Уочавају се примери негативног сликања световне власти која је у основи карактеризације ликова. Циљ рада је осврт на начине утемељења српскословенске књижевности путем угледања на већ постојеће моделе византијске традиције
Downloads
Референци
Богдановић, Димитрије. 1991. Историја старе српске књижевности. Београд: Српска књижевна задруга.
Бојовић, Бошко. 1992. Краљевство и светост: политичка филозофија средњовековне Србије. Београд: Службени лист СРЈ.
Варлаам и Јоасаф, српска књижевност у 24 књиге, књига 22. 2005. Приредио и на савремени језик пренео Томислав Јовановић. Београд: Просвета – Српска књижевна задруга.
Вучетић, Мартин. 2013. Ритуал потчињавања Стефана Немање цару Манојлу I Комнину (1172). Зборник радова Византолошког института L (2013). 493–503.
Дагрон, Жилбер. 2001. Цар и првосвештеник. Београд: Clio.
Доментијан. 1988. Живот Светога Саве и Живот Светога Симеона, српска књижевност у 24. књиге, књига 4. Превод Лазар Мирковић. Београд: Просвета – Српска књижевна задруга.
Ђорђевић, Иван. 1993. Свети Симеон Немања као Нови Јоасаф. Лесковачки зборник 33 (1993). 159–166.
Живковић, Милош. 2013. Свети Сисоје над гробом Александра Великог. Једна монашка тема поствизантијске уметности и њени примери у српском сликарству XVII века. Зборник радова Византолошког института L (2013). 913–940.
Јухас-Георгијевска, Љиљана. 2006. Поводом превод Варлаама и Јоасафа. Прилози за књижевност, језик, историју и фолклор књ. 72., св. ¼ (2006). 93–101.
Кашанин, Милан. 1975. Српска књижевност у средњем веку. Београд: Просвета.
Максимовић, Љубомир. 2013. Византијски узори српске државности и свети Сава. Летопис Матице српске 491/6 (2013). 807–814.
Марјановић-Душанић, Смиља. 1997. Владарска идеологија Немањића. Београд: Clio.
Поповић, Даница. 2006. Под окриљем светости. Култ светих владара и реликвија у средњовековној Србији. Београд: САНУ.
Теодосије. 1988. Житија, Стара српска књижевност у 24 књиге. књига 5. Прилагођавање са српскословенског језика Л. Мирковић. Београд: Просвета – Српска књижевна задруга.
Томин, Светлана. 2012. Владика Максим као Нови Јоасаф. О светосавском1узору1крушедолског1живописа. https://www.academia.edu/3680152/Vladika_Maksim_kao_Novi_Joasaf (5.1.2018).
Томин, Светлана. Половина, Наташа. 2016. Очи срдачне. Личности и идеје српског средњег века. Нови Сад: Академска књига.
Шпадијер, Ирена. 1992. „Житије Марије Египћанке у рановизантијском књижевном контексту”. Књижевна историја XXIV, 87 (1992). 177–192.
Шпадијер, Ирена. 2014. Светогорска баштина. Београд: Чигоја.
Шпадијер, Ирена. 2016. Варлаам и Јоасаф. Свет српске рукописне књиге (XII-XVII век), (Каталог изложбе). Ур. Д. Оташевић, З. Ракић, И. Шпадијер. Београд: Српскa академијa наука и уметности. 272–273. o ***
Buddha-carita. 2005. Buddha-carita, or Life of Buddha, Venerable Aśvaghoṣa. Transl. by E. B. Cowell https://www.ancient-buddhist-texts.net/English-Texts/Buddhacarita/Buddhacarita-Translation.pdf (10.1.2018.)
Linda, Hačion. 1996. Poetika postmodernizma. Novi Sad: Svetovi.
Lunde, Ingunn. 2011. Slavic Hagiography. In: The Ashgate Research Companion to Byzantine Hagiography: Volume I: Periods. ed. by. S. Efthymiadis. Burlington: Ashgate.
Podskalsky, Gerhard. 2000. The Literature des Mittelalters in Bulgarien und Serbien 865–1459. Munich: Beck.
Rubenson, Samuel. 1995. The Letters of St. Antony: Monasticism and the Making of a Saint. Minneapolis: Fortress Press.
Авторите во списанието претставуваат оригинални дела врз основа на резултатите од сопственото истражување. Лицата кои дале значителен придонес во трудот се наведуваат како коавтори. Заедно со статијата, авторите (и коавторите, доколку ги има) треба да достават пополнет образец за пријава на трудот (Paper Submission Form), со кој се потврдува согласноста на авторот за објавување на трудот.
Списанието прифаќа научни трудови кои претходно не биле објавени. Не се прифаќаат трудови кои во голема мера ги повторуваат претходно објавените трудови на авторите. Повторувањето подразбира и компилација – текст составен од фрагменти од објавена монографија или голем број на претходно објавени статии. Плагијатот не е дозволен, како и прекумерното цитирање на туѓи трудови (една третина или повеќе од целиот труд). Сите цитати, цитирани извадоци и материјали мора да имаат цитирани автори и извори. Ако уделот на туѓиот труд е преголем, се препорачува да се скратат цитатите и да се зголеми обемот на оригиналниот текст.
Авторот треба да ги има сите потребни дозволи за користење на позајмените материјали и материјалите на други автори што ги користи во својот труд (илустрации и слично). Авторот гарантира дека статијата не содржи информации што не подлежат на објавување во отворен печат, вклучувајќи ги и оние што содржат или претставуваат доверливи информации.
Во списокот на литературата се вклучени само делата цитирани во трудот, како и линковите за страниците и изворите од кои е цитирано доколку станува збор за извори од интернет. На авторот му се препорачува да ги наведе во текстот изворите на финансиска поддршка на спроведените истражувања и стипендиите, доколку ги имало. Исто така, може да се изрази благодарност и до колегите кои придонеле или помогнале околу работата на текстот, а кои не се коавтори.
Со доставувањето на ракописот и образецот на апликација до редакцијата, авторот официјално се согласува со објавувањето на неговиот труд во „Филолошки студии“. Авторите се носители на авторски права и ги задржуваат сите права за објавување и користење на статијата. Авторите имаат право да ја повлечат статијата во кое било време до моментот на објавување на сајтот, со тоа што претходно за тоа, по писмен пат, треба да ја известат редакцијата на списанието.
Статиите се објавуваат бесплатно. Содржината е достапна под лиценцијата Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Издавачка Етика
Редакција
Сите трудови доставени до Редакцијата ги читаат прво нејзините членови и соработници за да се утврди дали се однесуваат тие на релевантната проблематика и дали одговараат на форматот на списанието. Редакцијата на „Филолошки студии“ гарантира дека разгледувањето на доставените трудови и нивните рецензии не зависат од: комерцијални интереси, пол, националност, верски убедувања, политички ставови и други фактори. Единствениот критериум при изборот е академското ниво на трудот.
Во зависност од рецензијата, статијата може веднаш да се прати за објавување, да биде отфрлена или испратена до авторот за измена и за доработка. Во случај на несогласување со забелешките на рецензентот, авторот има право да ги оправда своите ставови. Доколку од рецензентите се добиени контрадикторни мислења, текстот се упатува на трет рецензент или конечната одлука се заснова на гласање на членовите на Редакцијата, по одделното разгледување.
Рецензенти
Статиите испратени до Редакцијата минуваат процес на двојно анонимно рецензирање. Имињата на рецензентите не треба да му бидат познати на авторот на статијата и обратно. Рокот за рецензирање е три-четири седмици. Рецензентите можат да бидат членови на Редакцијата и автори на списанието што објавувале претходно во него. Онаму каде што е неопходно, за рецензенти се назначуваат специјалисти од други: организации, градови и земји.
Рецензентите треба да бидат специјалисти за предметно-тематската област на која се однесува статијата. Редакцијата треба да спречи каков било судир на интереси во врска со дадениот научен труд и со неговиот автор.
Рецензентот е должен да им обрне внимание на членовите на Редакцијата за секоја суштинска сличност или поистоветување меѓу ракописот што се рецензира и која било друга публикација што му е позната. Рецензентот, исто така, е должен да го држи во тајност трудот што му е доверен, да не го пренесува на трети лица ракописот што му е доверен нему за рецензија и пред објавувањето на публикацијата да не ги објавува информациите содржани во него.
Рецензентите треба да дадат објективна, непристрасна и аргументирана процена на трудот. Забелешките треба да бидат формулирани коректно, така што оценувањето на трудот се однесува само на текстот на статијата и на неговата содржина. Рецензијата треба да биде напишана добронамерно, а наведените забелешки имаат за цел да им помогнат на авторите да ги коригираат утврдените недостатоци и да ја подобрат статијата пред да биде објавена таа на веб-страницата на издавачот и пред да биде достапна за пошироката публика.
