ПРОСВЕТИТЕЛСТВОТО – МИНАТО ИЛИ СЕГАШНОСТ

  • Valentina Mironska-Hristovska Институт за македонска литература Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје, Македонија
Клучни зборови: просветителство, граѓанска свест, национализам, либерализам, глобализам, културна преродба, Балкан

Апстракт

Во проследувањето на темата, појдовна точка се придобивките од просветителството во Европа и на Балканот. Истовремено, следи нивно компаративно проследување со промените од новиот светски поредок, поточно, состојбата во културата, економијата, политиката, критиката итн. Накратко, проследени се претставниците на просветителството на Балканот и придобивките од нивните заложби, по што следува кратката согледба на историските настани, односно на настаните по појавата на национализмот во 19-тиот век поради што дел од мисијата и визијата на просветителските придобивки бил пренасочен кон други цели, поради што сè уште останува констатацијата на Фуко дека „Не знам дали некогаш ќе станеме полнолетни. Многу работи во нашето искуство нè убедуваат дека историскиот настан Aufklärung не нè направил полнолетни и сè уште такви не сме“.

Downloads

Download data is not yet available.

Референци

Актон, Лорд. 2001. Историја на слободата. Скопје: Слово.
Bauringer, Herman. 2001. Etnogologija. Beograd: Biblioteka XXvek.
Берѓаев, Николај. 1996. За човековото ропство и слободата. Скопје: Култура.
Bogdanović, David. 1933. Pregled književnosti Hrvatske i Srpske. Zagreb: Tisak i naklada knjižare L. Hartmana.
Борисова Михова, Лидия. 1995. Българските календари. Пловдив: „Полиграф“.
Vidan, Gabrijela. 1982. „Osamnaesto stoljeće“, Povjest svjetske književnosti, knjiga 3, str. 286-386. Zagreb: Mladost.
Вовел, Мишел (приредио). 2006. Човек доба просвећености. Београд: CLIO.
Diltaj, Vilhelm. 1980. Zasnivanje duhovnih nauka. Beograd: Prosveta.
Žmegać, Viktor. 1982. „Antiklasicistička faza prosvjetiteljstva. Sturm und Drang“. Povjest svjetske književnosti, knjiga 5, str. 71-86. Zagreb: Mladost.
Јелавич, Барбара. 1999. Историја на Балканот осумнаесетти и деветнаесетти век. Скопје: Лист.
Касирер, Ернст. 1998. Есеј за човекот. Скопје: Култура.
Kalin, Boris. 1983. Povijest filosofije. Zagreb: Školska knjiga.
Конев, Илия. 1983, 1991, 1998. Българското възраждане и просвешението. София
Конески Блаже. 1981. „Македонските учебници од XIX век“ во За македонскиот литературен јазик. Скопје: Култура, Македонска книга, Мисла, Наша книга.
Константиновиħ, Изабела. 1997. „Рукописна штива у XVII веку”, XVII столеħе, књ. II, св. 1, Нови Сад.
Купер, Е. Дејвид. 2004. Светска филозофија. Нови Сад: Световид.
Лори, Бернард. 2003. Балканска Европа. Скопје: Матица македонска.
Мазовер, Марк. 2003. Балканот кратка историја. Скопје: Евро-Балкан пресс.
Миронска-Христовска, Валентина. 2005. Просветителството во Македонија. Скопје: Институт за македонска литература.
Миронска-Христовска, Валентина. 2007. Македонската преродба. Скопје: Институт за македонска литература.
Павловић, К. Стеван. 2004. Историја Балкана 1804-1945. Београд: CLIO.
Pejović, Danilo. 1982. Francuska prosvjetiteljska filozofija. Zagreb: Nakladni zavod Matice Hrvatske.
Петканова, Донка. 1992. „Сборниците на XVI-XVIII в.“, Старобългарска литература IX-XVIII век, стр. 531-542. София: Университетско издателство „Климент Охридски“.
Putinja Filip – Stref-Fenar Žoslin. 1997. Teorije o etnicitetu. Beograd: Biblioteka XX vek.
Sekulić, Ljerka. 1982. „Prvo razdoblje prosvjetiteljstva i građanska kultura osjećajnosti“, Povjest svjetske književnosti, knjiga 5, str. 58-71. Zagreb: Mladost.
Skruton, Roger. 1998. Kratka istorija modern filozofije od Dekarta do Vingeštajna. Beograd: Narodna knjiga Alfa.
Страховъ, Н. 1904. Кратка история на философията. София: Печатница на Хр. Г. Бъчеваровъ.
Фридрих, Ниче. 2001. О користи и штети историје за живот. Нови Сад: Светови.
Foucault, Michel. 1997. „Što je prosvjetiteljstvo?“. s. Čemu, god. IV, sv. 2 (10), str. 87-99. Zagreb.
Фуко, Мишел. 1998. Треба бранити друштво. Нови Сад: Светови.
Шопенхауер, Артур. 1998. Етика. Скопје: Култура.
Hrvatskinarodnipreporod/Hrvatskaenciklopedija www.enciklopedija.hr/natuknica.aspx?id26455
(пристапено 3.4.2017).
Dugo Devetnaeseto stoljeće (1797-1918). www.crsrv.org/it/istra_vrijeme/PDF/425-530.pdf.
(пристапено 7.4.2017).
Age of Enlightenment - New World Encyclopedia
www.newworldenciclopedia.org/entryAge_of_Enlightment (пристапено30.01.2017).
Encyclopaedia Britannica. www.britanica.com/topic/history-of-Europe/The Enlightement. (пристапено 8.2.2017).
New World Encycloredia Age of Enlightenment.www.history.com/topics/enlightenment/
Enlightenment-Fast&Summary-History.com. (пристапено 16.2.2017).
Јован Деретић. Историја српске књижевности.
www.savezguslarasrbije.rs/download/.../jovan_deretic_istorija_srpske_knjizevnosti.pdf. (пристапено21.3.2017).
Павле Ивић и Митар Пешкин. Српско штампарство.https://www.rastko.rs/isk/index_c.html.
(пристапено 27.3.2017)
Јован Деретић. Књижевност 18. и 19. Век. https://www.rastko.rs/isk/index_c.html. (пристапено
27.3.2017). Драган М. Јаковљевић. Српске културне и просветне установе у Маћарској у 19 веку како носиоци културолошког препорода српског народа. www.riznicasrpska.net/knjizenost/index.php?topic=908.0. (пристапено 29.3.2017).
Објавено
2019-10-17
Рубрика
Историја и филологија