MACEDONIAN CHILDREN′S LITERATURE IN THE XIX CENTURY
Sažetak
The text will follow the appearance of the first children's works in the Macedonian literary XIX century. Their significance, despite the fact that they do not have high aesthetic values, is nevertheless great, because they responded to the needs of the time. Furthermore, they give us the opportunity to determine the continuity of development of Macedonian children's literature, which has primary importance for the mental, emotional and educational development of children. We note, especially in the last few years, that the interest for children's literature is great, both by authors and by publishers, who have started republishing works. This confirms the universality of children's literature, with its timeless themes and motives which are interesting, intriguing, attractive, fun, fulfilling their ultimate pedagogical function, directing the child towards better life principles.
Up until the Enlightenment, there was no interest in the child, except for the solitary manifestations by John Locke, Jan Amas Komensky and Jean-Jacques Rousseau. A real interest in the child was shown in the time of Romanticism. Within the Macedonian cultural development there is an interest shown in children during the Enlightenment, at the beginning of the XIX century. The first books published in the vernacular were intended for adults, but at the same time provided directions for better upbringing of children. The first authors of children's works, among the series of their activities, were collectors of folk art who were also engaged in education. Authors of the so far discovered works for children are Partenija Zografski, Jordan Hadzi Konstantinov Dzinot, Grigor Prlichev, Evtim Sprostranov, Tomo Sminjanic Bradina, and we will also acknowledge Marko Cepenkov.
Downloads
##submission.citations##
Друговац, Миодраг. (1975). Македонски писатели за деца. Скопје: Македонска книга [Drugovac, Miodrag. (1975). The Macedonian writers for children. Skopje: Makedonska kniga]. (In Macedonian.)
Џинот, Хаџи Константинов, Јордан. (1987). Избрани страници. Приредил Блаже Конески. Скопје: Мисла [Đinot, Hađi Konstantinov, Jordan. (1987). Selected pages. Skopje: Misla]. (In Macedonian.)
Китевски, Марко. (1982). Злата чаша. Скопје: НИО "Студентски збор" [Kitevski, Marko. (1982). The gold glass. Skopje: NIO "Studentski zbor"]. (In Macedonian.)
Kokjara, Đuzepe. (1984). Folklor kао oruđe politike i nacionalnog dostojanstva u romantizmu. U: Istorija folklora u Evropi [Folklore as an Instrument of Politics and National Dignity in Romantic Period. In: History of Folklore in Europe]. Beograd: Prosveta. (In Serbian.)
Миладинов, Константин. (1980). Избор. Избор и предговор Гане Тодоровски. Скопје: Мисла [Miladinov, Konstantin. (1980). Selected works. Selection and introduction by Gane Todorovski. Skopje: Misla]. (In Macedonian.)
Миронска-Христовска, Валентина. (2004). Литературното дело на Евтим Спространов. Скопје: Институт за македонска литература [Mironska-Hristovska, Valentina. (2004). The Literary Work of Evrim Sprostarnov. Skopje: Institut za makedonska literature]. (In Macedonian.)
Миронска-Христовска, Валентина. (2005). Просветителството во Македонија. Скопје: Институт за македонска литература [Mironska-Hristovska, Valentina. (2005). The Enlightenment in Macedonia. Skopje: Institut za makedonska literature]. (In Macedonian.)
Пенушлиски, Кирил. (1981). Македонски фолклор. Скопје: Мисла [Penušliski, Kiril. (1981). Macedonian Folklore. Skopje: Misla]. (In Macedonian.)
Пенушлиски, Кирил. (1988). Одбрани фолклористички трудови. Скопје: Македонска книга [Penušliski, Kiril. (1988). Selected folklore works. Skopje: Makedonska kniga]. (In Macedonian.)
Поленаковиќ, Харалампие. (2007). Избрани дела 5. Скопје: Култура [Polenakovič, Haralampie. (2007). Selected works 5. Skopje: Kultura]. (In Macedonian.)
Прличев, Григор. (1993). Водач ме праќа татковината. Избор, поговор и коментари Наум Целакоски. Скопје: Матица македонска [Prličev, Grigor. (1993). A Guide Sends Me the Homeland. Selection of texts, discussion and commentary by Naum Celakoski. Skopje: Matica makedonska]. (In Macedonian.)
Прокопиев, Александар. (1997). Патувањата на сказната. Скопје: Магор [Prokopiev, Aleksandar. (1997). The Journeys of the Fairytale. Skopje: Magor]. (In Macedonian.)
Проп, Владимир. (1982). Морфологија бајке. Београд: Просвета [Prop, Vladimir. (1982). Fairytale Morphology. Beograd: Prosveta]. (In Serbian.)
Risojević, Ranko. (2019). Literatura za decu mora biti izvan prolaznosti vremena [Children’s literature must be beyond the passage of time]. Available at: https://www.subotica.info/2019/09/25/20ranko.risojevic-literatura-za-decu-mora-biti-izvan-prolaznosti-vremena
Саздов, Томе. (1970). Преглед на македонската народна проза. Скопје: Култура [Sazdov, Tome. (1970). Review of Macedonian Folk Prose. Skopje: Kultura] (In Macedonian.)
Спростарновъ, Евтим. (1896). Честити. София [Sprostranov, Evtim. (1896). Čestiti. Sofia]. (In Bulgarian.)
Спростарнов, Евтим. (1904-1905). Дѣтска забава 1-10. София [Sprostranov, Evtim. (1904-1905). Children's Amusement. Sofia. (In Bulgarian.)
Спространовъ, Евтим. (1904). Китка. Сѣръ. [Sprostranov, Evtim. (1904). Kitka. Serres]. (In Bulgarian.)
Спространовъ, Евтим. (1904). Почивка. София [Sprostranov, Evtim. (1904). Rest. Sofia]. (In Bulgarian.)
Спространовъ, Евтим. (1902). Приказки за дѣца. София [Sprostranov, Evtim. (1896). Fairytales for Children. Sofia]. (In Bulgarian.)
Спространовъ, Евтим. (1896). Разкази за дѣца. Пловдивъ: Печатница на Хр. Дановъ [Sprostranov, Evtim. (1896). Stories for Children. Plovdiv: Pečatnica na Xr. Danov]. (In Bulgarian.)
Стојановска-Друговац, Јованка. (2000). Бајка на животот. Скопје: Институт за македонска литература [Stojanovska-Drugovac, Jovanka. (2000). A Fairytale of Life. Skopje: Institut za makedonska literatura]. (In Macedonian.)
Тодоровски, Гане. (2004). Книга за Џинот. Скопје: Штрк [Todorovski, Gane. (2004). A book about Đinot. Skopje: Štrk]. (In Macedonian.)
Тодоровски, Гане. (2002). Книга за Прличев. Скопје: Штрк [Todorovski, Gane. (2000). A book about Prlichev. Skopje: Štrk]. (In Macedonian.)
Тушевски, Ванчо. (2000). Поетика и реторика на новата македонска книжевност – XIX век. Скопје: Менора [Tuševski, Vančo. (2000). Poetics and Rhetoric of the New Macedonian Literature – XIX Century. Skopje: Menora]. (In Macedonian.)
Vuković, Novo. Uvod u književnost za djecu i omladinu [Introduction to children and youth’s literature]. Podgorica: Unireks. (In Serbian.)
##submission.copyrightStatement##
##submission.license.cc.by-nc-nd4.footer##Autori predstavljaju časopisu originalne radove temeljene na rezultatima vlastitih istraživanja. Suautori su osobe koje su u značajnoj mjeri doprinijele radu. Autor (i suautori) šalju članak zajedno s popunjenim Prijavnim obrascem (Paper Submission Form) koji ujedno ima svrhu suglasnosti s objavljivanjem rada.
Časopis prima neobjavljene znanstvene radove. Ne primaju se članci koji u velikoj mjeri ponavljaju već objavljene radove autora. U ponavljanja se ubraja kompilacija, odnosno tekst sastavljen od isječaka iz objavljene monografije ili od isječaka iz nekoliko drugih radova. Nedopustivi su plagijati i pretjerano citiranje tuđih radova (trećina ukupnoga opsega članka, ili više). Svi citati, posuđeni ulomci i građa trebaju biti popraćeni uputnicom na izvornik, odnosno na autora i primarni izvor. U slučaju ako je udio tuđeg teksta prevelik, autoru će se preporučiti skraćivanje citata i proširenje opsega originalnoga teksta.
Autor treba dobiti sva potrebna dopuštenja za korištenje posuđene građe (ilustracije i sl.), a za koja on ne posjeduje autorska prava. Autor jamči da članak ne sadrži podatke koji nisu pogodni za javno objavljivanje, između ostaloga i tajne podatke.
Popis literature obuhvaća samo one bibliografske jedinice i poveznice koje su zaista upotrijebljene tijekom istraživanja i koje su u tekstu
Preporuka je da se u tekstu navedu podaci o financijskoj podršci provedenog istraživanja (ako ona postoji). Također se može navesti i zahvala kolegama koji su pripomogli nastanku rada, a koji nisu suautori.
Predajući uredništvu rukopis i Prijavni obrazac autor je službeno dao suglasnost da se njegov rad objavi u časopisu Filološke studije. Autor je i dalje vlasnik autorskih prava članka. Autori imaju pravo povući članak u bilo kojoj fazi njegova razmatranja (do trenutka njegove objave na internetskoj stranici) uz to da trebaju o tome pismeno obavijestiti uredništvo.
Objava članaka je besplatna. Sadržaj je dostupan uz licencu Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.