HOLIDAY VOCABULARY IN MACEDONIAN TRADITIONAL CULTURE
DOI:
https://doi.org/10.37834/SS24265-79Keywords:
days of the week, traditional calendar, customs, ritual actions, beliefsAbstract
The subject of our interest are the chrononyms that reflect how people perceive each of the seven days of the week, referring also to the broader ritual-customary context with which a specific day is associated. Usually they represent noun idioms where the name of the day is the key component, while the attribute refers to some Christian holiday, i.e. to elements of ritual practice, to beliefs associated with that day, based on the traditional perception or interpretation of the specific holiday as part of the folk religion. Chrononyms are mainly related to the role of each day of the week in the traditional calendar, to their meaning in Macedonian ritual and magical practice, which can be same or different from the meaning in other South Slavic cultures. The names and traditional perceptions of the days in Macedonian traditional culture have been influenced by several factors, such as their associations to certain saints, to mythological creatures, as well as to beliefs in “good”, “lucky” versus “bad”, “unlucky” days. The last aspect is related to life experiences, taking into account that one day can be “good” for one type of activity, and “bad” for another, which is part of another segment of life, for e.g. agricultural activity, etc.
References
Вражиновски, Т. (ред.) 2000. подг. Т. Вражиновски, С. Зоговиќ, В. Караџоски, С. Јовановска, Б. Ристовска-Јосифовска, Речник на народната митологија на Македонците, Прилеп–Скопје: Институт
9 На пр. во српската традиција четвртокот во првата седмица од Великиот (Велигденски) пост позната како Чиста Недеља се нарекува Првопосни четвртак, а во народот бил познат и како Чавчи празник, односно ден посветен на чавките и враните и тогаш жените не пределе и не користеле вретено за чавките и враните да не ја напаѓаат пченката (Не- дељковић 1990: 188).
10 Современите календарски обреди не се идентични со старите во кои главна била магиско- религиската компонента, која на современ план и вообичаено најрано се губи.
за старословенска култура, Матица Македонска.
Вражиновски, Т. 2002. Народна традиција, религија, култура, Скопје: Матица македонска.
Вражиновски, Т. 2006. Македонска народна библија, Скопје: Матица македонска.
Вучковић, П. С. 2018. „Етнолингвистичке карактеристике неких хрононима пролећног обредног циклуса“, Научни састанак слависта у Вукове дане, књ. 47/3, 37–50.
Китевски, М. 1996. Македонски народни празници и обичаи, Скопје: Менора.
Китевски, М. 2013. Македонски народни празници и празнични обичаи, Скопје: Камелеон.
Ковачева, Л. 2019. Македонски народни празници, обичаи и верувања – Речник, Скопје: Панили.
Макаријоска, Л. 2016. Речник на македонската традиционална култура, Скопје.
Макаријоска, Л. 2021. Етнолингвистички студии, Скопје.
Малинов, З. 2006. Традицискиот народен календар на Шопско- брегалничката етнографска целина, Посебни изданија, кн. 68, Скопје: Институт за фолклор „Марко Цепенков“.
Маринов, Д. 1981. Избрани произведения. Том I: народна вяра и религиозни народни обичаи. София: Наука и изкуство.
Недељковић, М. 1990. Годишњи обичаји у Срба, Београд: Вук Караџић.
Низовцева, С. Г. 2023. Хрононимия летних календарных праздников в русских заводских традициях Республики Коми, https://kizhi.karelia. ru/library/ryabininskie-chteniya 2023-materialyi-ix-konferentsii-po-
izucheniyu-i-aktualizatsii-t/2304.html пристапено 23.10.2024 Обрембски, Ј. 2001. Фолклорни и етнографски материјали од Порече,
кн. I, Прилеп–Скопје: Институт за старословенска култура, Матица македонска.
Обрембски, Ј. 2001. Македонски етносоциолошки студии, кн. II, Прилеп– Скопје: Институт за старословенска култура − Прилеп, Матица македонска.
Обрембски, Ј. 2002. Македонски етносоциолошки студии, кн. III, Прилеп– Скопје: Институт за старословенска култура, Матица македонска.
Петровић, С. 2013. „Време уздржавања и оскудице. Пост у српској и јужнословенској усменој традицији и народној култури Словена“, Време, вакат, земан/ Аспекти времена у фолклору, Београд: Институт за књижевност и уметност, 39–66.
Раденковић, Љ. 1993. „Бројеви у народној магији“, Расковник, XIX/71–72, 87–96.
Раденковић, Љ. 2011. „Зао час у веровању словенских народа“, Studia
Мythologica Slavica, XIX, 213–218.
Раденковић, Љ. 1996. Симболика света у народној магији јужних Словена.
Ниш, Београд: Просвета, Балканолошки институт САНУ.
Ристески, Љ. 2005. Категориите простор и време во народната култура на Македонците, Скопје: Матица македонска.
Стојковска, Г. 2004. Речник на јужнословенска митологија, Скопје: Три.
Тановић, С. 1927. Српски народни обичаји у Ђевђелиској Кази, Српски етнографски зборник, XL, Београд.
Филиповић, М. 1939. Обичаји и веровања у Скопској Котлини, Београд: Српска краљевска академија, СЕЗ, књ. LIV, Друго одељење Живот и обичаји народни, књ. 24.
Чаусидис, Н. 1996. „Дијахрониското компарирање на религиските и етно-културните процеси на почвата на Македонија“, Религиите и религиските аспекти на материјалната и духовната култура на почвата на Република Македонија, ур. Г. Старделов, Скопје: МАНУ, 251– 265.
Ђурић, С. Д. 2015. „Представе о уторку код Јужних и Источних Словена“, Пловдивски Университет „Паисий Хилендарски“ – България, Научни трудове, том 53, кн. 1 – Филология, 375–389.
Ђурић, С. Д. 2018. „Персонификација дана недеље у фолклору Јужних и Источних Словена“, Даница: српски народни илустровани календар, 2018, 293–310.
Ђурић, С. Д. 2020. Дани у недељи у народној култури Јужних и Источних Словена Посебна издања, Београд: САНУ, Балканолошки институт.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright © 2025 Blaže Koneski Faculty of Philology, Skopje
Slavistički studii
Славистички студии
