КЛЕТВИТЕ ВО МАКЕДОНСКАТА НАРОДНА ПРОЗА
Povzetek
Во македонското народно творештво клетвите заземаат значајно место. Тие се предмет на посебни истражувања, во кои се разгледуваат како едноставни форми, од различни аспекти, но факт е дека често се среќаваат и како составен дел и во легендите и во преданијата, како и во народните приказни, не само во дијалошки форми туку и во индиректен говор. Притоа, треба да се има предвид дека клетвите се одраз на народната психологија и на менталитетот на народот, и се јавуваат и како движечка сила на нарацијата. Оттаму, предмет на интерес се синтаксичките особености на клетвите во македонските народни приказни, пред сѐ, најчестите структури во кои се искажува желбата на учесниците во комуникацијата, која најчесто се искажува со да-конструкцијата, за која во македонскиот јазик се среќаваат и термините: субјунктив, оптатив-субјунктив, конјунктив (Минова-Ѓуркова 2000: 75)
Prenosi
Literatura
Austin, J.L., (1962). Speech acts.
Imbs, P., (1953). Le subjonctif en français moderne: essai de grammaire descriptive (Vol. 11). Faculté des lettres de l'Université de Strasbourg.
Бабамова, Ирина. (2014). „Семантичкo-функционалниот паралелизам помеѓу самостојна да-конструкцијата во македонскиот јазик и субјунктив (презент) во францускиот јазик“, Субјунктив со посебен осврт на македонските да-конструкции. Скопје: МАНУ. [Babamova, Irina. (2014). “Semantičko-funkcionalniot paralelizam pomegju samostojnata da-konstrukcija vo makedonskiot jazik i subjnktiv (present) vo francuskiot jazik”. Subjuntiv so poseben osvrt na makedonskite da-konstrukcii. Skopje: MANU] (In Macedonian)
Димовска, Кристина. (2017). Паремиолошките форми во херојската епика (низ примери од Беовулф, песна за Нибелунзите, Волсунга сага и Циклусот за Марко Крале), докторска дисертација, достапна на: https://flf.ukim.mk/wp-content/uploads/2022/04/Kristina-Dimovska_doktorska-disertacija.pdf [Dimovska, Kristina. (2017). Paremiološkite formi vo herojskata epika (niz primeri od Beovulf, pesna za Nibelunzite, Bolsunda saga i Ciklusot za Marko Krale), PdD dissertation, available at: https://flf.ukim.mk/wp-content/uploads/2022/04/Kristina-Dimovska_doktorska-disertacija.pdf] (In Macedonian)
Китевски, Марко. (1997). Македонски народни клетви. Скопје: Штрк. [Kitevski, Marko. (1997). Makedonski narodni kletvi. Skopje: Štrk.] (In Macedonian)
Конески, Блаже. (2021). Светот на песната и легендата. Целокупни дела на Блаже Конески, Критичко издание во редакција на Милан Ѓурчинов, приредил Милан Ѓурчинов, соработник Бобан Карапејовски. Скопје: МАНУ. [Koneski, Blaže. (2021). Svetot na pesnata i legendata, Celokupni dela na Blaže Koneski, Kriticko izdanie vo redakcija na Milan Gjurcinov, priredil Milan Gjurcinov, sorabotnik Boban Karapejovski. Skopje: MANU] (In Macedonian)
Конески, Блаже. (2021). Граматика на македонскиот литературен јазик. Целокупни дела на Блаже Конески, Критичко издание во редакција на Катица Ќулавкова, приредиле: Елена Петроска, Станислава-Сташа Тофоска, соработник: Бобан Карапејовски, Скопје: МАНУ. [Koneski, Blaže. (2021). Gramatika na makedonskiot literaturen jazik, Celokupni dela na Blaže Koneski, Kriticko izdanie vo redakcija Katica Kjulavkova, priredile: Elena Petroska, Stanislava-Staša Tofoska, sorabotnik Boban Karapejovski, Skopje: MANU] (In Macedonian)
Минова-Ѓуркова, Лилјана. (2019). „Македонските благослови и клетви“, Лингвистички студии за македонскиот јазик. Том Граматика, синтакса и стилистика на македонскиот јазик, 577-587. Скопје: Филолошки факултет „Блаже Конески“. [Minova-Gjurkova, Liljana. (2019). “Makedonskite blagoslovi i kletvi”, Lingvisticki studii za makedonskiot jazik, Tom Gramatika, sintaksa i stilistika na makedonkiot jazik. 577-587. Skopje: Filološki fakultet “Blaže Koneski”] (In Macedonian)
Петреска, Весна. (2012). „Клетвата во македонската традиционална култура“, Poznańskie studia slawistyczne, 129–143. [Petreska, Vesna. (2012). “Kletvata vo makedonskata tradicionalna kultura”, Poznańskie studia slawistyczne, 129–143] (In Macedonian)
Тополињска, Зузана. (1995). Македонските дијалекти во Егејска Македонија, Книга прва, синтакса I дел. Cкопје: МАНУ. [Topolinjska, Zuzana. (1995). Makedonskite dijalekti vo Egejska Makedonija, Kniga prva, sintaksa I del. Skopje: MANU.] (In Macedonian)
Верковиќ. Стефан И. (1985). Македонски народни умотворби, книга четврта. Јужномакедонски приказни. Скопје: Македонска книга. [Verkovikj, Stefan I. (1995). Makedonski narodni umotvorbi, kniga četvrta. Južnomakedonski prikazni. Skopje: Makedonska kniga] (In Macedonian)
Цепенков, Марко. (1954). Сказни и сторенија, редактирал Блаже Конески. Скопје: Книгоиздавателство: „Кочо Рацин“. [Cepenkov, Marko. (1954). Skazni i storenija, redaktiral Blazhe Koneski. Skopje: Knigoizdavatelstvo “Kočo Racin”.] (In Macedonian)
Цепенков, Марко. (1972). Народни приказни, легенди, редакција: Кирил Пенушлиски, соработник Блаже Конески. СКопје: Македонска книга. (Cepenkov, Marko. (1972). Narodni prikazni, legendi, redakcija Kiril Penušliski, sorabotnik Blaže Koneski. Skopje: Makedonska kniga.] (In Macedonian)
Пенушлиски, Кирил. (1969). Преданија и легенди. Скопје: Македонска книга. [Penušliski, Kiril. (1969). Predanija i legendi. Skopje: Makedonska kniga.] (In Macedonian)
Спространов, Евтим. (1896). Сборник за народни умотворения. Софија. [Sprostranov, Evtim. (1896). Sbornik za narodni umotvorenija. Sofija] (In Macedonian)
Copyright (c) 2023 Маrija Pandeva
To delo je licencirano pod Creative Commons Priznanje avtorstva-Nekomercialno-Brez predelav 4.0 mednarodno licenco.
Avtorji se v reviji predstavljajo z izvirnimi prispevki, ki temeljijo na rezultatih lastnega raziskovanja. Tisti, so poleg avtorja znatno prispevali k nastanku prispevka (članka), so poimenovani kot soavtorji. Avtor (in morebitni soavtorji) skupaj s prispevkom odda tudi izpolnjen obrazec za prijavo prispevka (Paper Submission Form), s katerim soglaša z objavo.
Revija sprejema tiste znanstvene prispevke, ki prej še niso bili izdani. V izdajo ne sprejema prispevkov, ki v veliki meri ponavljajo druge, že objavljene prispevke istega avtorja. Za ponavljanje se šteje tudi kompilacija - besedilo, ki ga sestavljajo fragmenti iz že objavljenih monografij ali člankov. Plagiatorstvo in čezmerno (kar pomeni več kot tretjino celotnega obsega) navajanje del drugih znanstvenikov velja za nedopustno. Vsi citati, fragmentarna povzemanja in uporabljeno gradivo se morajo korektno nanašati na avtorje oz. prvotni vir. Če je delež tujega besedila velik, priporočamo, da se število citatov zmanjša in količina izvirnega besedila poveča.
Avtor mora nujno pridobiti dovoljenja za uporabo vseh izposojenih gradiv (kot so denimo ilustracije), pri katerih nima statusa imetnika avtorskih pravic sam. Zagotavlja, da prispevek ne vključuje podatkov, ki niso dostopni javno in bi lahko predstavljali tajne informacije.
V seznam literature se napiše samo tisto gradivo, ki je bilo dejansko uporabljeno za potrebe raziskave oz. na katero se avtor v besedilu dejansko sklicuje.
Priporočjivo je, da se v besedilu (če je le možno) navede vire finančne podpore za izvedbo raziskave, prav tako se lahko doda zahvalo kolegom, ki so kakorkoli pripomogli pri nastajanju članka, ne morejo pa biti opredeljeni kot soavtorji.
Z oddajo besedila in obrazca za prijavo prispevka se avtor uradno strinja z objavo v reviji Filološke pripombe. S tem ostaja imetnik avtorskih pravic, sme pa tudi preklicati objavo, če je prispevek v fazi pregledovanja oz. če še ni objavljen na spletni strani. O preklicu mora pisno obvestiti uredništvo revije.
Za objavo članka avtor ne prejme plačila. Objava je v spletni obliki dostopna brezplačno, in sicer pod licenco Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Etični Kodeks
Uredništvo
Vse prispevke v prvi vrsti pregledajo sodelavci uredništva, ki so pozorni na skladnost z iskano problematiko in na skladnost s formatom revije. Uredništvo Filoloških pripomb zagotavlja, da izbira recenzentov in rezultati recenzije niso odvisni od komercialnih interesov, spola, narodnosti, verske pripadnosti, politične opredelitve in drugih podobnih dejavnikov. Edini kriterij je akademska ustreznost prispevka.
Ko recenzenta podata mnenje pripravljen za objavo, zavrnjen ali pa zahteva avtorjeve popravke. V primeru nestrinjanja z recenzijo ima avtor pravico pojasniti svoja stališča. Če se stališča obeh recenzentov še vedno razlikujejo od avtorjevih, preveri prispevek tretji recenzent, lahko pa po posebni obravnavi vprašanja o njem glasuje članstvo uredništva.
Recenzenti
Preverjanje prispevka poteka z anonimno recenzijo, ki jo opravita dva eksperta z istega področja (avtor ne izve njunih priimkov, recenzenta ne izvesta priimka avtorja). Za recenzijo se predvideva od 3 do 4 tedne časa. Za recenzente se navadno izbira člane uredništva ali znanstvenike, ki so o isti tematiki pisali v prejšnjih številkah revije, po potrebi pa je mogoče kontaktirati tudi eksperte iz drugih organizacij, mest ali držav.
Recenzent mora biti torej specializiran za isto tematiko, kot je izpostavljena v prejetem prispevku. Uredništvo se prizadeva, da bi zagotovilo izogib konflikta interesov med podanim mnenjem o članku in avtorjem samega članka.
Recenzent je dolžan opozoriti urednika in člane redakcije na kakršnekoli prekomerne podobnosti ali sovpadanja prispevka s teksti, ki jih sicer pozna. Ohranjati mora strokovno tajnost in nima pravice tretjim osebam predstavljati prispevka (in podatkov v njem), dokler ta ni objavljen.
Recenzent poda objektivno, pretehtano in argumentirano oceno prispevka. Kritike oblikuje korektno; tako, da se navezuje samo na besedilo prispevka in informacije, ki jih slednji ponuja.
Uredništvo revije predpostavlja, da sta mnenje in kritični zapis napisana z dobrim namenom - da bi bila avtorju v pomoč pri odpravi pomanjkljivosti oz. da bi se njegovo pisanje izboljšalo do te mere, da bi upravičil javno objavo in dostopnost svojih spoznanj celotni znanstveni skupnosti.
