БИТОЛА ВО ДЕНОВИТЕ НА ИЛИНДЕНСКОТО ВОСТАНИЕ  ВО СПОМЕНИТЕ НА ЦАРЕВНА МИЛАДИНОВА-АЛЕКСИЕВА

Лилјана Гушевска; Наташа Котлар-Трајкова

Лилјана Гушевска
Наташа Котлар-Трајкова

Sažetak

Царевна Миладинова-Алексиева е учителка и писателка, која има значајно место во македонската книжевна и културна историја од периодот на втората половина на XIX и почетокот на XX век. Во статијата е направен осврт на нејзините сеќавања за Илинденското востание (1903) забележани во два текста вклучени во книгата Епоха, земја и луѓе, приредена и посмртно објавена од нејзиниот син Владислав Алексиев. Овие записи на авторката се исклучително интересни бидејќи претставуваат едно лично субјективно видување и доживување на еден од најбележитите настани во македонската историја и сеќавања на еден современик пренесени со многу драматичност во исказот и со многу емоции, без инсистирање на некаква строга фактографија, дури и со одредени непрецизности во тој поглед. Притоа, таа настојува да ја долови атмосферата во градот Битола, во кој престојува во периодот пред и за време на востанието, со воодушевување зборува за храброста и пожртвуваноста на востаниците и на народот, за масовноста на востанието и за одлучноста на обичниот народ по цена на сопствениот живот да се бори за својата слобода. И покрај разорните последици од задушеното востание, таа ја потенцира нескршливоста на народниот дух и ја искажува својата желба никогаш да не се заборави Илинден 1903 г.

Downloads

Download data is not yet available.

##submission.citations##

Алексиевъ, 1939. Владиславъ Алексиевъ, „Вмѣсто предговоръ. III. Животъ и дѣло“, во: Царевна Миладинова-Алексиева, Епоха, земя и хора: Из българското минало, Посмъртно издание подъ редакция на д-ръ Владиславъ Алексиевъ проф. университета, Печатница „Художникъ“, София. 6‒28. [Aleksiev, 1930. Vladislav Aleksiev, “Vmesto predgovor. III. Zhivot i delo”, vo: Carevna Miladinova-Aleksieva, Epoha, zemya i hora: Iz balgarskoto minalo, Posmrtno izdanie po redakciya na d-r Vladislav Aleksiev prof. universiteta, Pechatnica “Hudozhnik”, Sofiya. 6-28.] (In Bulgarian)

Брејлсфорд, 2003. Хенри Ноел Брејлсфорд, Македонија: Нејзините народости и нивната иднина, Култура, Скопје. [Brejlsford, 2003. Henri Noel Brejlsford, Makedonija: Nejuzinite narodnosti I nivnata idnina, Kultura, Skopje.] (In Macedonian)

Ковиловски, 2018. Славчо Ковиловски, Македонското женско творештво во XIX век, Институт за македонска литература, Скопје. [Koviloski, 2018. Slavcho Koviloski, Makedonskoto zhensko tvoreshtvo vo XIX vek, Institut za makedonska literature, Skopje.] (In Macedonian)

Коледаров, 1966. Петър Коледаров, „Към предисторията на ‘Добродетелната Дружина’“, Исторически преглед, Институт за исторически изследвания при БАН, т. 16–17, София. [Koledarov, 1966. Petar Koledarov, “Kam predistoriyata na ‘Dobrodetelnata Druzhina’”, Istoricheski pregled, Institut za istoricheski isledvaniya pri BAN, t. 16-17, Sofiya.] (In Bulgarian)

Котлар-Трајкова, 2013. Наташа Котлар-Трајкова, Војводата Русински – македонски револуционер и општественик, Менора, Скопје. [Kotlar-Trajkova, 2013. Natasha Kotlar-Trajkova, Vojvodata Rusinski – makedonski revolucioner i opshtestvenik, Menora, Skopje.] (In Macedonian)

Лапе, 1953. Љубен Лапе „Нови документи за Илинденското востание“, Илинденски зборник 1903 – 1953, Институт за национална историја, Скопје. [Lape, 1953. Ljuben Lape “Novi dokumenti za Ilindenskoto vostanie”, Ilindenski zvornik 1903 – 1953, Institut za nacionalna istorija, Skopje.] (In Macedonian)

Лозанчев, ракопис. Анастас Лозанчев, Спомени (ракопис), сл. IV/68 Архивско oдделение на Институтот за национална историја, Скопје. [Lozanchev, rakopis, Anastas Lozanchev, Spomeni (rakopis), sl. IV/68 Arhivsko oddelenie na Institutot za nacionalna istorija, Skopje.] (In Macedonian)

Миладинова-Алексиева, 1939. Царевна Миладинова-Алексиева, Епоха, земя и хора: Из българското минало, Посмъртно издание подъ редакция на д-ръ Владиславъ Алексиевъ проф. университета, Печатница „Художникъ“, София. [Miladinova-Aleksieva, 1939. Carevna Miladinova-Aleksieva, Epoha, zemya i hora: Iz balgarskoto minalo, Posmrtno izdanie pod redakciya na d-r Vladislav Aleksiev prof. univerziteta, Pechatnica “Hudozhnik”, Sofiya.] (In Bulgarian)

Миновски, 1992. Никола Миновски, „Турскиот терор и репресалии во село Буф за време на Илинденското востание“, Зборник на трудови, 10‒11, Завод за заштита на спомениците на културата, природните реткости, музеј и галерија ‒ Битола, 66‒72.[Minovski, 1992. Nikola Minovski, “Turskiot terror I represalii vo selo Buf za vreme na Ilindenskoto vostanie”, Zbornik na trudovi, 10-11, zavod za zashtita na spomenicite na kulturata, prirodnite retkosti, muzej i galerija – Bitola, 66 – 72.] (In Macedonian)

Павловски et al., 2002. Личности од Македонија, редакција Јован Павловски, автори Петар Карајанов, Христо Андоновски, Јован Павловски, Книгоиздателство Ми-Ан, Скопје. [Pavlovski et al., 2002. Lichnosti od Makedonija, redakcija Jovan Pavlovski, avtori Petar Karajanov, Hristo Andonovski, Jovan Pavlovski, Knigoizdatelstvo Mi-An, Skopje.] (In Macedonian)

Пандевска, 2002. Марија Пандевска, Струмички револуционерен округ (1893-1903), книга I, Институт за национлна историја, Скопје. [Pandevska, 2002. Marija Pandevska, Strumichki revolucioneren okrug (1893-1903), kniga I, Institut za nacionalna istorija, Skopje.] (In Macedonian)

Пандевски, 1987. Манол Пандевски, Македонското ослободително дело во XIX и XX век: Илинденското востание, том втори, Мисла, Скопје. [Pandevski, 1987. Manol Pandevski, Makedonskoto osloboditelno delo vo XIX I XX vek: Ilindenskoto vostanie, tom vtori, Misla, Skopje. ] (In Macedonian)

Пироћанац, 1895. Милан С. Пироћанац, Кнез Михаило и заједничка радња балканских народа, Државна штампарија Краљевине Србије, Београд. [Pirokjanac, 1895. Milan S. Pirokjanac, Knez Mihajlo i zajednichka radnja balkanskih naroda, Drzhavna shtamparija Kraljevine Srbije, Beograd.] (In Serbian)

Поленаковиќ, 1989. Харалампие Поленаковиќ, Избрани дела, 5, Студии за Миладиновци, Македонска книга, Скопје. [Polenakovikj, 1989. Haralampie Polenakovikj, Izbrani dela, 5, Studii za Miladinovci, Makedonska kniga, Skopje.] (In Macedonian)

Сидовски, 1992. „Положбата во Битола и Битолско за време и по Илинденското востание (1903-1905)“, Зборник на трудови, 10‒11, Завод за заштита на спомениците на културата, природните реткости, музеј и галерија ‒ Битола, 73‒83. [Sidovski, 1992. “Polozhbata vo Bitola i bitolsko za vreme i po Ilindenskoto vostanie (1903 – 1905)”, Zbornik na trudovi, 10-11, Zavod za zashtita na spomenicite na kulturata, prirodnite retkosti, muzej i galerija – Bitola, 73-83.] (In Macedonian)

Тодоровски, 1999. Македонија ‒ настани, личности и дела: Општ книжевно-историски прирачник, приредил д-р Томислав Тодоровски, Матица македонска, Скопје ‒ Мелбурн. [Todorovski, 1999. Makedonija – nastani, lichnosti i dela: Opsht knizhevno-istoriski prirachnik, priredil d-r Tomislav Todorovski, Matica makedonska, Skopje – Melburn.] (In Macedonian)

Чепреганов et al., 2008. Историја на македонскиот народ, Уредник: проф. д-р Тодор Чепреганов, Институт за национална историја, Скопје. [Chepreganov et al., 2008. Istorija na makedonskiot narod, Urednik: prof. d-r Todor Chepreganov, Institut za nacionalna istorija, Skopje.] (In Macedonian)