ЧЕСТИЦАТА ЗАР/ЗАРЕМ ВО МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК
ДОИ:
https://doi.org/10.37834//JCP2472019bКлучни зборови:
пресупонирани прашања, реторички прашања, убедување, емфаза, контекстАпстракт
Во оваа статија ја разгледуваме семантиката и прагматиката на честицата зар во стандардниот македонски јазик, која се јавува наизменично со варијантата зарем. Сметаме дека зар/зарем се употребува во пресупонирани прашања со да/не, кои се прагматички најсоодветни вo контекстите каде што постои конфликт меѓу претпоставката на говорителот и некој директен или индиректен доказ што ја побива таа претпоставка. Во истражувањето сакаме да ја откриеме улогата на зар/зарем во пресупонираните прашања и да ги определиме функциите на таквите прашања во дискурсот. За да ја постигнеме целта, анализиравме примерок составен од прашања кои содржат зар, ексцерпирани од современата македонска проза. Резултатите на анализата покажуваат дека честицата зар/зарем не е задолжителна, туку служи да ја зголеми асертивната компонента за сметка на интерогативната во семантичката структура на зар- прашањето. Тоа се манифестира со засилување на неверувањето и на чудењето на говорителот дека пропозицијата, кодирана во прашањето, не е вистинита, особено во контексти што содржат контрадикција. Таквата семантика овозможува зар-прашањата да се употребуваат во реторичка функција, или да изразуваат индиректни тврдења коишто служат како успешни стратегии за убедување.
Референци
Бужаровска, Е. и Митковска, Л. (2015). Негираните независни да-конструкции. Во З.
Тополињска (уред.). Субјунктив со посебен осврт на македонските да
конструкции, 23–46. Скопје: МАНУ. [Bužarovska, E. I Mitkovska, L. (2015).
Negiranite nezavisni da-konstukcii. Vo Z. Topolinjska (ured.). Subjunktiv so poseben
osvrt na makedonskite da-konstrukcii. Skopje: MANU.]
Влајић-Поповић, Ј. (2016). Речца зар – преко синтаксе и семантике до етимологије.
Јужнословенски филолог, LXXII/1–2: 65–83. [Vlajić-Popović, J. (2016). Rečca zar –
preko sintakse i semantike do etimologije. Južnoslosvenski filolog. LXXII/1–2: 65–83.]
Кусевска, М. и Бужаровска Е. (2020). Прагматика: Јазик и комуникација. Арс
Ламина: Скопје. [Kusevska, M. I Bužarovska, E. (2020). Pragmatika: Jazik i
komunikacija. Ars Lamina: Skopje.]
Левонтина, И. (2014). Дискурсивные слова в вопросительных предложениях. Die Welt
der Slaven: Internationale Halbjahresschrift für Slavistik. München: Sagner, 59/2, 201
[Levontina, I. (2014). Diskursivnye slova v voprositelnyh predloženijah. . Die Welt
der Slaven: Internationale Halbjahresschrift für Slavistik. München: Sagner, 59/2, 201
]
Минова-Ѓуркова, Л. (1994). Синтакса на македонскиот стандарден јазик. Скопје:
Радинг. [Minova- Ǵurkova, L. (1994). Sintaksa na makedonskiot standarden jazik.
Skopje: Rading.]
Тишева, Й. (2013). Прагматични аспекти на усната реч. Факултет по славянски
филологии, Софийски университет „Св. Климент Охридски“. [Tiševa, I. (1994).
Pragmatični aspekti na usnata reč. Fakultet po slavjanski filologii. Sofijski universitet
„Sv. Kliment Ohridski“.]
Тополињска, З. (2009). Полски-македонски: граматичка конфронтација. Негација (9).
Скопје: МАНУ. [Topolinjska, Z. (2009). Polski-makedonski: gramatička konfrontacija.
Negacija (9). Skopje: MANU.]
AnderBois, S. (2019). Negation, alternatives, and negative polar questions in American
English. In K. von Heusinger, E. Onea Gáspár and M. Zimmermann (eds.), Questions
in Discourse, 118–171. Leiden: Brill.
Asher, N. and Reese, B. (2007). Intonation and Discourse: Biased Questions.
Interdisciplinary Studies on Information Structure, 8, 1–38.
Berio, L., Latrouite A., Van Valin R. and Vosgerau G. (2017). Immediate and General
Common Ground. P. Brézillon, R. Turner and C. Penco C. (eds). Modelling and Using
Context, 633–646. Springer: Heidelberg.
Brown P. and Levinson S. C. (1987). Politeness: some universals in language use. New
York: Cambridge University Press.
Bowes A. and Katz A. (2011). When sarcasm stings. Discourse Processes, 48: 4, 215–236.
Büring, D. and Gunlogson, C. (2000). Aren’t Positive and Negative Polar Questions the
same? Manuscript, UCSC/UCLA. Accessed December 5, 2022.
https://semanticsarchive.net/Archive/mYwOGNhO/polar_questions.pdf.
Caponigro, I. and Sprouse, J. (2007) Рhetorical questions as questions. Puig-Waldmüller
(ed.), Proceedings of Sinn und Bedeutung, 11: 121–133. Barcelona: Universitat Pompeu
Fabra.
Celle, A. (2018) Questions as indirect speech acts in surprise contexts. In Tense, Aspect,
Modality, Evidentiality, Crosslinguistic Perspectives. D. Ayoun, A. Celle and L. Lansari
(eds.), 211–236. Amsterdam: Benjamins.
Frank, J. (1990). You call that a rhetorical question?: Forms and functions of rhetorical
questions in conversation. Journal of Pragmatics, 14 (5): 723–738.
Goodhue D. (2018) On Asking and Answering Biased Polar Questions, Doctoral
dissertation. McGill University, Montreal.
Mitkovska, L. and Bužarovska E. (2024). Negated biased questions in English and their
equivalents in Macedonian. In A. Stopar and I. Fabijanić (eds.), Exploring English by
means of contrast, 139-164. Ljubljana: University of Ljubljana Press.
Reese, B. (2007). Bias in Questions. 2007. Doctoral dissertation. University of Texas,
Austin.
Reimer, M. (2018). Rhetorical Questions as Indirect Assertions. In The Oxford Handbook
of Assertion, S. Goldberg (ed.), 220–243. Oxford: Oxford University Press.
Rhode, H. (2006). Rhetorical questions as redundant interrogatives. San Diego Linguistics
Papers 2, 134–168.
Romero, M. and Han, C. (2004). On Negative Yes/No Questions. Linguistics and
philosophy, 27 (5): 609–658.
Stalnaker, R. (2002). Common Ground. Linguistics and Philosophy, 25/5-6: 701–721.
Špago, Dž. (2016). Rhetorical questions or rhetorical uses of questions? Explorations in
English Language and Linguistics, 4/2: 102–115. https://doi.org/10.1515/ exell-2017
Špago, Dž. (2020). Rhetorical questions as aggressive, friendly or sarcastic/ironical
questions with imposed answers. Explorations in English Language and Linguistics,
/1: 68–82. DOI: 10.2478/exell-2020-0014.
Преземања
Објавено
Издание
Секција
Дозвола
Copyright © 2014 Blaže Koneski Faculty of Philology, Skopje
Journal of Contemporary Philology (JCP)
Современа филологија
