МОРЛАКИЗАМ КАО ИМАГОЛОШКИ ЕКСПЕРИМЕНТ У РОМАНУ „МЛАДЕНКА КОСТОНОГА“ ЖЕЛИМИРА ПЕРИША
Клучни зборови:
имагологија, идентитет, алтеритет, Морлак, постмодернизамАпстракт
Овај рад представља анализу романа Младенка костонога хрватског писца Желимира Периша, кроз дихотомију морлакизма. Ова дихотомија подразумева снисходљив однос према инфериорном Другом, најчешће из угла западног, „цивилизованог“ човека према некоме са Истока. Такав однос најчешће се осликава кроз надевање неког етнонима том инфериорном Другом. Други елемент дихотомије морлакизма чини описивање културе и обичаја словенског становништва јадранског залеђа по угледу на путопис Пут по Далмацији опата Алберта Фортиса. То подразумева описивање њиховог сујеверја (вештице, вампири итд.), историјско-културолошких феномена попут хајдучије и крвне освете, као и народних обичаја, од којих се највише инсистира на десетерачким стиховима и народном певању уз гусле. Овај рад покушава да покаже како аутор читаво ово књижевно дело заснива на дихотомији морлакизма кроз имаголошке концепте хетеропредстава и аутопредстава. Овим експериментима аутор подвргава иронији сопство и идентитет супериорног и инфериорног, али и самог себе као аутора. Он такође иронизује и однос према том Другом, чијем културном оквиру припадају и аутор и читалац, према сопственој култури и традицији, што постиже како наративним поступком, тако и разним поигравањима стилом, језиком и другим књижевним техникама.
Превземања
Референци
Bakic-Hayden, Milica. (1995). “Nesting Orientalisms: The Case of Former Yugoslavia”. Slavic Review, 54 (4), 917–931.
Bešker, Inoslav. (2019). „O povijesnoj posebnosti ’Vlajâ’, zvanih i ’Morlacchi’“. [“On the historical particularities of the ’Vlajs’ also called the ’Morlacchi’”]. U: Zbornik Drage Roksandića [Proceedings of Draga Roksandić]. Split. (In Croatian.)
Dukić, Davor. (2009). Predgovor: „O imagologiji“ [Preface: “About imagology”]. In: Dukić, Davor (compl.). Kako vidimo strane zemlje?: Uvod u imagologiju [How do we see the foreign countries? An introduction to imagology]. Zagreb, 5–22. (In Croatian.)
Dyserinck, Hugo. (2009). „O problemu ’images’ i ’mirages’ i njihovu istraživanju u okviru komparativne književnosti“ [“On the problem of ’images’ and ’mirages’ and their research within the framework of comparative literature”]. In: Dukić, Davor (compl.). Kako vidimo strane zemlje?: Uvod u imagologiju [How do we see the foreign countries? An introduction to imagology]. Zagreb, 23–36. (In Croatian.)
Fortis, Alberto. (1984). Put po Dalmaciji [Travel to Dalmatia]. Zagreb: Globus. (In Croatian.)
Ivetić, Eđidio. (2015). Granica na Mediteranu: Istočni Jadran između Italije i južnoslovenskog sveta od XIII do XX veka [A border in the Mediterranean: The East Adriatic between Italy and the south Slavic world from 13th to 20th century]. Beograd: Arhipelag. (In Serbian.)
Ivetić, Eđidio. (2021). Istorija Jadrana. More i njegova civilizacija [The history of the Adriatic. The sea and its civilisation]. Beograd: Arhipelag. (In Serbian.)
Lazarević Radak, Sanja. (2013). Otkrivanje Balkana [The discovery of the Balkans]. Pančevo: Mali Nemo. (In Serbian.)
Lazarević Di Giacomo, Persida. (2008). ”Il primo tentativo sistematico di unione delle chiese in Dalmazia. La figura di Benedetto Kraglievich tra storia e letteratura” [“The first systematic attempt at the union of churches in Dalmatia. The figure of Benedetto Kraglievich between history and literature”]. Adriatico contemporaneo: Rotte e percezioni del mare comune tra Ottocento e Novecento [Contemporary Adriatic: Routes and Perceptions of the Shared Sea between the 19th and 20th Centuries], 255–278.
Leto, Maria Rita. (2011). ”I Morlacchi, un nome per l’altro” [“The Morlachs, a name of the Other”]. Rotte Adriatiche: Tra Italia, Balcani e Mediterraneo [Adriatic Routes: Between Italy, the Balkans, and the Mediterranean].
Pageaux, Daniel-Henri. (2009). „Od kulturnog imaginarija do imaginarnog“ [“From cultural imaginarium to the imaginary”]. In: Dukić, Davor (compl.). Kako vidimo strane zemlje?: Uvod u imagologiju [How do we see the foreign countries? An introduction to imagology]. Zagreb, 125–150. (In Croatian.)
Periš, Želimir. (2020). Mladenka kostonoga. Zagreb: OceanMore. (In Croatian.)
Syndram, Karl Ulrich. (2009). „Estetika alteriteta: književnost i imagološki pristup“ [“The aesthetics of alterity: Literature and the imagological approach”]. In: Dukić, Davor (compl.). Kako vidimo strane zemlje?: Uvod u imagologiju [How do we see the foreign countries? An introduction to imagology]. Zagreb, 71–82. (In Croatian.)
Todorov, Tzvetan. (1995). The Morals of History. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Todorova, Marija. (2006). Imaginarni Balkan [Imagining the Balkans]. Beograd: Biblioteka XX vek. (In Serbian.)
Павловић, Михаило. (2006). „Алберто Фортис и француска књижевност“ [“Alberto Fortis and the french literature”]. Летопис Матице српске, 447, no. 4, 613–627. (In Serbian.)
Преземања
Објавено
Издание
Секција
Дозвола
Авторско право(c) 2025 Miloš Pržić
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Авторите во списанието претставуваат оригинални дела врз основа на резултатите од сопственото истражување. Лицата кои дале значителен придонес во трудот се наведуваат како коавтори. Заедно со статијата, авторите (и коавторите, доколку ги има) треба да достават пополнет образец за пријава на трудот (Paper Submission Form), со кој се потврдува согласноста на авторот за објавување на трудот.
Списанието прифаќа научни трудови кои претходно не биле објавени. Не се прифаќаат трудови кои во голема мера ги повторуваат претходно објавените трудови на авторите. Повторувањето подразбира и компилација – текст составен од фрагменти од објавена монографија или голем број на претходно објавени статии. Плагијатот не е дозволен, како и прекумерното цитирање на туѓи трудови (една третина или повеќе од целиот труд). Сите цитати, цитирани извадоци и материјали мора да имаат цитирани автори и извори. Ако уделот на туѓиот труд е преголем, се препорачува да се скратат цитатите и да се зголеми обемот на оригиналниот текст.
Авторот треба да ги има сите потребни дозволи за користење на позајмените материјали и материјалите на други автори што ги користи во својот труд (илустрации и слично). Авторот гарантира дека статијата не содржи информации што не подлежат на објавување во отворен печат, вклучувајќи ги и оние што содржат или претставуваат доверливи информации.
Во списокот на литературата се вклучени само делата цитирани во трудот, како и линковите за страниците и изворите од кои е цитирано доколку станува збор за извори од интернет. На авторот му се препорачува да ги наведе во текстот изворите на финансиска поддршка на спроведените истражувања и стипендиите, доколку ги имало. Исто така, може да се изрази благодарност и до колегите кои придонеле или помогнале околу работата на текстот, а кои не се коавтори.
Со доставувањето на ракописот и образецот на апликација до редакцијата, авторот официјално се согласува со објавувањето на неговиот труд во „Филолошки студии“. Авторите се носители на авторски права и ги задржуваат сите права за објавување и користење на статијата. Авторите имаат право да ја повлечат статијата во кое било време до моментот на објавување на сајтот, со тоа што претходно за тоа, по писмен пат, треба да ја известат редакцијата на списанието.
Статиите се објавуваат бесплатно. Содржината е достапна под лиценцијата Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Издавачка Етика
Редакција
Сите трудови доставени до Редакцијата ги читаат прво нејзините членови и соработници за да се утврди дали се однесуваат тие на релевантната проблематика и дали одговараат на форматот на списанието. Редакцијата на „Филолошки студии“ гарантира дека разгледувањето на доставените трудови и нивните рецензии не зависат од: комерцијални интереси, пол, националност, верски убедувања, политички ставови и други фактори. Единствениот критериум при изборот е академското ниво на трудот.
Во зависност од рецензијата, статијата може веднаш да се прати за објавување, да биде отфрлена или испратена до авторот за измена и за доработка. Во случај на несогласување со забелешките на рецензентот, авторот има право да ги оправда своите ставови. Доколку од рецензентите се добиени контрадикторни мислења, текстот се упатува на трет рецензент или конечната одлука се заснова на гласање на членовите на Редакцијата, по одделното разгледување.
Рецензенти
Статиите испратени до Редакцијата минуваат процес на двојно анонимно рецензирање. Имињата на рецензентите не треба да му бидат познати на авторот на статијата и обратно. Рокот за рецензирање е три-четири седмици. Рецензентите можат да бидат членови на Редакцијата и автори на списанието што објавувале претходно во него. Онаму каде што е неопходно, за рецензенти се назначуваат специјалисти од други: организации, градови и земји.
Рецензентите треба да бидат специјалисти за предметно-тематската област на која се однесува статијата. Редакцијата треба да спречи каков било судир на интереси во врска со дадениот научен труд и со неговиот автор.
Рецензентот е должен да им обрне внимание на членовите на Редакцијата за секоја суштинска сличност или поистоветување меѓу ракописот што се рецензира и која било друга публикација што му е позната. Рецензентот, исто така, е должен да го држи во тајност трудот што му е доверен, да не го пренесува на трети лица ракописот што му е доверен нему за рецензија и пред објавувањето на публикацијата да не ги објавува информациите содржани во него.
Рецензентите треба да дадат објективна, непристрасна и аргументирана процена на трудот. Забелешките треба да бидат формулирани коректно, така што оценувањето на трудот се однесува само на текстот на статијата и на неговата содржина. Рецензијата треба да биде напишана добронамерно, а наведените забелешки имаат за цел да им помогнат на авторите да ги коригираат утврдените недостатоци и да ја подобрат статијата пред да биде објавена таа на веб-страницата на издавачот и пред да биде достапна за пошироката публика.
