СТРАТЕГИИ ЗА РАЗВОЈ НА РУТАТА НА СВЕТИТЕ КИРИЛ И МЕТОДИЈ НА МАКЕДОНСКО ТЛО
Ključne besede:
културни рути, Свети Кирил и Методиј, културно наследство, стратегии, развојPovzetek
Европската културна рута на Кирил и Методиј, како дел од Програмата за културните рути на Советот на Европа, воспоставена во 2013 година како интернационална мрежа од земји и партнери, го одбележува и го афирмира наследството на Светите Кирил и Методиј во однос на европското културно наследство. Нивната просветителска мисија остави неизбришлива трага врз културното наследство на народите во Европа. Оваа програма посветена на културната рута на Кирил и Методиј нуди модел за научно истражување и научен развој, афирмација на европското културно наследство, културна и едукативна размена на младите во Европа, развој на управувањето во културниот туризам и сл. Кирилометодиевското културно наследство има долга и континуирана традиција на територијата на Р С Македонија, евидентна и во материјалните и во нематеријалните културни форми. Новите перспективи во културниот туризам поврзани со кирилометодиевското културно наследство на македонски терен можат да се третираат и како културна и како економска активност, кои се поврзани со настани и организирани патувања, насочени кон истражување на културни форми, какви што се: историски споменици, архитектонски комплекси, како и уметнички, верски, едукативни и информативни настани од академска природа. Оригиналното кирилометодиевско средновековно наследство на теренот на Македонија извонредно е зачувано, а е и евидентно и важно за современите жители на Европа и претставува одличен потенцијал за културен туризам. Во излагањато, како особено значајни, ги издвојуваме стратегиите во имплементација на нови практики во развојните активности на рутата на Светите Кирил и Методиј на македонско тло, сообразени со практиките во другите земји членки на самата Рута.
Prenosi
Literatura
Ангеличин-Жура, Гоце. (1997). Страници од историјата на уметноста на Охрид и Охридско (XV-XIX век). Охрид: Macedonia Prima.[Angeličin-Žura. Pages from the history of art in Ohrid and the Ohrid region 15th-19th centuries). Ohrid: Macedonia Prima]. (In Macedonian)
Vukoja Vida. 2021. Scholary basis of the Cultural Route of Saints Cyril and Methodius, page 2, link https://www.cyril-methodius.eu/legasy/#flipbook-df_8058/1/ (accessed June 10, 2025)
Грозданов, Цветан. (2007). Живописот на Охридската архиепископија. Студии. Скопје: МАНУ. [Grozdanov, Cvetan. The Paintings of the Ohrid Archbishopric. Studies. Skopje: MANU]. (In Macedonian)
Јакимовска-Тошиќ, Маја (2021). Кирилометодиевското културно наследство во Македонија и неговото значење за современите Европејци. Културното наследство и вредносните канони. Скопје: Институт за македонска литература, 133–144. [Jakimovska-Toshikj, Maja (2025). The cultural heritage of Ss. Cyril and Methodius in Macedonia and its significans for Euopeans today. Cultural heritage and value canon. Skopje: Institute of Macedonian Literature, 131–142.] (In Macedonian and English)
Jakimovska-Toshikj, Maja (2025). Ss. Cyrillo-Methodian heritage of Skopje and greater Skopje area as a cultural-historical locality and tourist destination. Context, 31, Skopje, 9–18.
Janohová, Martina. 2025. European Cultural Route of Saints Cyril and Methodius. Context, 31, Skopje, 19-27.
Коцарев, Љупчо. (2020). Македонскиот јазик во време и простор. Македонскиот јазик – континуитет во простор и време (колективна монографија), Скопје: МАНУ, Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“, Филолошки факултет „Блаже Конески“, Совет за македонски јазик, 9-20. [Kocarev, Ljupčo. Macedonian language in time and space. Macedonian language – continuity in space and time (collective monograph), Skopje: MANU, Institut of Macedonian Language “Krste Misirkov”, “Blaze Koneski” Faculty of Filology, Council for the Macedonian language]. (In Macedonian)
Илиевски, Хр. Петар. (2001). Појава и развој на писмото, Скопје : МАНУ. [Ilievski, Hr. Petar. Appearance and development of the letter, Skopje: MANU]. (In Macedonian)
Расолковска-Николовска, Загорка. (1983). Портретот на Климент Охридски во Матка. Ликовна уметност, 8-9. Скопје.[Raskolkovska-Nikolovska, Zagorka. The portrait of Clement of Ohrid in Matka. Fine arts, 8-9]. (In Macedonian)
Угринова-Скаловска, Радмила. 1978. Старословенски јазик. Скопје : Универзитет „Св. Кирил и Методиј“. [Ugrinova-Skalovska, Radmila. Old Church Slavonic language, Skopje: Ss Cyril and Methodius University]. (In Macedonian)
https://www.coe.int/en/web/cultural-routes (accessed June 10, 2025)
http://manu.edu.mk/wp-content/uploads/2020/07/Makedonskiot-jazik_kontinuitet-vo-prostor-i-vreme_kolektivna-monografija.pdf) (accessed June 10, 2025)
https://www.cyril-methodius.eu/ (accessed June 10, 2025)
https://www.lookatit.cz/wp-content/uploads/2025/05/lookatit_CMstezky25_CJ_web.pdf (accessed June 10, 2025)
Prenosi
Objavljeno
Številka
Rubrika
Licenca
Avtorske pravice (c) 2025 Maja Jakimovska-Toshikj
To delo je licencirano pod Creative Commons Priznanje avtorstva-Nekomercialno-Brez predelav 4.0 mednarodno licenco.
Avtorji se v reviji predstavljajo z izvirnimi prispevki, ki temeljijo na rezultatih lastnega raziskovanja. Tisti, so poleg avtorja znatno prispevali k nastanku prispevka (članka), so poimenovani kot soavtorji. Avtor (in morebitni soavtorji) skupaj s prispevkom odda tudi izpolnjen obrazec za prijavo prispevka (Paper Submission Form), s katerim soglaša z objavo.
Revija sprejema tiste znanstvene prispevke, ki prej še niso bili izdani. V izdajo ne sprejema prispevkov, ki v veliki meri ponavljajo druge, že objavljene prispevke istega avtorja. Za ponavljanje se šteje tudi kompilacija - besedilo, ki ga sestavljajo fragmenti iz že objavljenih monografij ali člankov. Plagiatorstvo in čezmerno (kar pomeni več kot tretjino celotnega obsega) navajanje del drugih znanstvenikov velja za nedopustno. Vsi citati, fragmentarna povzemanja in uporabljeno gradivo se morajo korektno nanašati na avtorje oz. prvotni vir. Če je delež tujega besedila velik, priporočamo, da se število citatov zmanjša in količina izvirnega besedila poveča.
Avtor mora nujno pridobiti dovoljenja za uporabo vseh izposojenih gradiv (kot so denimo ilustracije), pri katerih nima statusa imetnika avtorskih pravic sam. Zagotavlja, da prispevek ne vključuje podatkov, ki niso dostopni javno in bi lahko predstavljali tajne informacije.
V seznam literature se napiše samo tisto gradivo, ki je bilo dejansko uporabljeno za potrebe raziskave oz. na katero se avtor v besedilu dejansko sklicuje.
Priporočjivo je, da se v besedilu (če je le možno) navede vire finančne podpore za izvedbo raziskave, prav tako se lahko doda zahvalo kolegom, ki so kakorkoli pripomogli pri nastajanju članka, ne morejo pa biti opredeljeni kot soavtorji.
Z oddajo besedila in obrazca za prijavo prispevka se avtor uradno strinja z objavo v reviji Filološke pripombe. S tem ostaja imetnik avtorskih pravic, sme pa tudi preklicati objavo, če je prispevek v fazi pregledovanja oz. če še ni objavljen na spletni strani. O preklicu mora pisno obvestiti uredništvo revije.
Za objavo članka avtor ne prejme plačila. Objava je v spletni obliki dostopna brezplačno, in sicer pod licenco Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Etični Kodeks
Uredništvo
Vse prispevke v prvi vrsti pregledajo sodelavci uredništva, ki so pozorni na skladnost z iskano problematiko in na skladnost s formatom revije. Uredništvo Filoloških pripomb zagotavlja, da izbira recenzentov in rezultati recenzije niso odvisni od komercialnih interesov, spola, narodnosti, verske pripadnosti, politične opredelitve in drugih podobnih dejavnikov. Edini kriterij je akademska ustreznost prispevka.
Ko recenzenta podata mnenje pripravljen za objavo, zavrnjen ali pa zahteva avtorjeve popravke. V primeru nestrinjanja z recenzijo ima avtor pravico pojasniti svoja stališča. Če se stališča obeh recenzentov še vedno razlikujejo od avtorjevih, preveri prispevek tretji recenzent, lahko pa po posebni obravnavi vprašanja o njem glasuje članstvo uredništva.
Recenzenti
Preverjanje prispevka poteka z anonimno recenzijo, ki jo opravita dva eksperta z istega področja (avtor ne izve njunih priimkov, recenzenta ne izvesta priimka avtorja). Za recenzijo se predvideva od 3 do 4 tedne časa. Za recenzente se navadno izbira člane uredništva ali znanstvenike, ki so o isti tematiki pisali v prejšnjih številkah revije, po potrebi pa je mogoče kontaktirati tudi eksperte iz drugih organizacij, mest ali držav.
Recenzent mora biti torej specializiran za isto tematiko, kot je izpostavljena v prejetem prispevku. Uredništvo se prizadeva, da bi zagotovilo izogib konflikta interesov med podanim mnenjem o članku in avtorjem samega članka.
Recenzent je dolžan opozoriti urednika in člane redakcije na kakršnekoli prekomerne podobnosti ali sovpadanja prispevka s teksti, ki jih sicer pozna. Ohranjati mora strokovno tajnost in nima pravice tretjim osebam predstavljati prispevka (in podatkov v njem), dokler ta ni objavljen.
Recenzent poda objektivno, pretehtano in argumentirano oceno prispevka. Kritike oblikuje korektno; tako, da se navezuje samo na besedilo prispevka in informacije, ki jih slednji ponuja.
Uredništvo revije predpostavlja, da sta mnenje in kritični zapis napisana z dobrim namenom - da bi bila avtorju v pomoč pri odpravi pomanjkljivosti oz. da bi se njegovo pisanje izboljšalo do te mere, da bi upravičil javno objavo in dostopnost svojih spoznanj celotni znanstveni skupnosti.
