ЗАПИСИ НА ГЛЕДАЧОТ: РЕЦЕПЦИЈА И ПРЕПРОЧИТУВАЊЕ НА ТЕАТАРОТ НА АНТОН П. ЧЕХОВ ВО ДЕЛОТО НА ЖОРЖ БАНИ
Povzetek
Предмет на изучување на овој труд е рецепцијата и препрочитувањето на пиесите на Чехов, како и на нивните поставки на сцените на современиот европски театар, во делото на францускиот театролог, критичар и есеист со романско потекло, Жорж Бани (1943 – 2023). Трудот подробно ги анализира неговите студии и книги посветени на театарот на Чехов, во кои тој го толкува делото на рускиот драматург во светлото на мутациите од крајот на 20 и на почетокот на 21 век, потврдувајќи ја неговата релевантност за нашата современост. Статијата особено се сосредоточува на книгата во која Бани ја препрочитува последната пиеса на Чехов, Вишновата градина, преку нејзините клучни поставки од страна на големите европски театарски режисери во последните децении, кои осветлуваат различни аспекти на ова дело. Во својата рефлексија, посветена на тестаментарната пиеса на Чехов, Бани ја споредува пропаста на вишновата градина на прагот на 20 век со исчезнувањето што им се заканува на театарот и на библиотеката денес, во ерата на дигиталната разонода. Во трудот притоа се задржуваме на анализата на специфичностите и на предизвиците на театарската рецепција и на улогата на Бани како „информиран/едуциран гледач“ во реконструирањето на театарските претстави и во создавањето на „жива меморија“ за нив. Дополнително го подвлекуваме придонесот на делото на Бани во зачувувањето и во пренесувањето на паметењето за театарот на Чехов, но и за театарот на нашето време. Конечно, се осврнуваме на личниот портрет на Чехов и на неговото дело, скициран од Жорж Бани, кој го препрочитува рускиот драматург како наш ближен, и во чиј лик го препознаваме одразот на авторот на портретот, но и на самите себеси.
Prenosi
Literatura
Banu, Georges. (1988). “Préface: La cerisaie, œuvre de la fin“ in Anton P. Tchekhov. La cerisaie. Paris: GF Flamarion, 7-32. (In French)
Banu, Georges, Renard, Jacques. (1997). Tchekhov, le témoin impartial. Документарен филм. Bry-sur-Marne: Institut National de l'Audiovisuel (дистрибутор). (In French)
Banu, Georges. (1999). Notre théâtre, la Cerisaie. Cahier de spectateur. Paris: Actes Sud. (In French)
Banu, Georges. (2013). Amour et désamour du théâtre. Paris: Actes Sud-Papiers.(In French)
Banu, Georges. (2016). Anton Tchekhov. Collection: Le théâtre de. Lausanne: Idées et Calendes. (In French)
Banu, Georges. (2021). Les Récits d’Horatio: Portraits et aveux des maîtres du théâtre européen. Paris: Actes Sud. (In French)
Banu, Georges. (2023). „Les récits du spectateur: mémoire et légende“. Sinais De Cena, 3(2), 300–317. https://doi.org/10.51427/cet.sdc.2023.0013 (accessed April 10 2025) (In French)
Barthes, Roland. (1980). La chambre claire. Note sur la photographie. Paris: Gallimard-Le Seuil. (In French)
Benjamin, Walter. (1974). Umetničko delo u veku svoje tehničke reprodukcije. Eseji. Beograd: Nolit. (In Serbian)
Brook, Peter. L’Espace vide, Paris: Éditions du Seuil, 1977. (In French)
Jaus, Hans Robert. Estetika recepcije. Beograd: Nolit, 1978. (In Serbian)
Pavis, Patrice. (1998). Le dictionnaire du théâtre. Paris: Larousse-Bordas. (In French)
Tchekhov, Anton P. La Cerisaie. (1988) Paris: Flamarion. (In French)
Ubersfeld, Anne. (1981). L’école du spectateur. Paris: Éditions sociales. (In French)
Ubersfeld, Anne. (1982). Lire le théâtre. Paris: Éditions sociales. (In French)
Čehov, Pavlović Anton. (1989) Višnjik. Sabrana dela. Knjiga deseta. Drame. Beograd, Čakovec: Jugoslavijapublik, Zrinski. 371-426. (In Serbian)
Prenosi
Objavljeno
Številka
Rubrika
Licenca
Avtorske pravice (c) 2025 Деспина Ангеловска
To delo je licencirano pod Creative Commons Priznanje avtorstva-Nekomercialno-Brez predelav 4.0 mednarodno licenco.
Avtorji se v reviji predstavljajo z izvirnimi prispevki, ki temeljijo na rezultatih lastnega raziskovanja. Tisti, so poleg avtorja znatno prispevali k nastanku prispevka (članka), so poimenovani kot soavtorji. Avtor (in morebitni soavtorji) skupaj s prispevkom odda tudi izpolnjen obrazec za prijavo prispevka (Paper Submission Form), s katerim soglaša z objavo.
Revija sprejema tiste znanstvene prispevke, ki prej še niso bili izdani. V izdajo ne sprejema prispevkov, ki v veliki meri ponavljajo druge, že objavljene prispevke istega avtorja. Za ponavljanje se šteje tudi kompilacija - besedilo, ki ga sestavljajo fragmenti iz že objavljenih monografij ali člankov. Plagiatorstvo in čezmerno (kar pomeni več kot tretjino celotnega obsega) navajanje del drugih znanstvenikov velja za nedopustno. Vsi citati, fragmentarna povzemanja in uporabljeno gradivo se morajo korektno nanašati na avtorje oz. prvotni vir. Če je delež tujega besedila velik, priporočamo, da se število citatov zmanjša in količina izvirnega besedila poveča.
Avtor mora nujno pridobiti dovoljenja za uporabo vseh izposojenih gradiv (kot so denimo ilustracije), pri katerih nima statusa imetnika avtorskih pravic sam. Zagotavlja, da prispevek ne vključuje podatkov, ki niso dostopni javno in bi lahko predstavljali tajne informacije.
V seznam literature se napiše samo tisto gradivo, ki je bilo dejansko uporabljeno za potrebe raziskave oz. na katero se avtor v besedilu dejansko sklicuje.
Priporočjivo je, da se v besedilu (če je le možno) navede vire finančne podpore za izvedbo raziskave, prav tako se lahko doda zahvalo kolegom, ki so kakorkoli pripomogli pri nastajanju članka, ne morejo pa biti opredeljeni kot soavtorji.
Z oddajo besedila in obrazca za prijavo prispevka se avtor uradno strinja z objavo v reviji Filološke pripombe. S tem ostaja imetnik avtorskih pravic, sme pa tudi preklicati objavo, če je prispevek v fazi pregledovanja oz. če še ni objavljen na spletni strani. O preklicu mora pisno obvestiti uredništvo revije.
Za objavo članka avtor ne prejme plačila. Objava je v spletni obliki dostopna brezplačno, in sicer pod licenco Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Etični Kodeks
Uredništvo
Vse prispevke v prvi vrsti pregledajo sodelavci uredništva, ki so pozorni na skladnost z iskano problematiko in na skladnost s formatom revije. Uredništvo Filoloških pripomb zagotavlja, da izbira recenzentov in rezultati recenzije niso odvisni od komercialnih interesov, spola, narodnosti, verske pripadnosti, politične opredelitve in drugih podobnih dejavnikov. Edini kriterij je akademska ustreznost prispevka.
Ko recenzenta podata mnenje pripravljen za objavo, zavrnjen ali pa zahteva avtorjeve popravke. V primeru nestrinjanja z recenzijo ima avtor pravico pojasniti svoja stališča. Če se stališča obeh recenzentov še vedno razlikujejo od avtorjevih, preveri prispevek tretji recenzent, lahko pa po posebni obravnavi vprašanja o njem glasuje članstvo uredništva.
Recenzenti
Preverjanje prispevka poteka z anonimno recenzijo, ki jo opravita dva eksperta z istega področja (avtor ne izve njunih priimkov, recenzenta ne izvesta priimka avtorja). Za recenzijo se predvideva od 3 do 4 tedne časa. Za recenzente se navadno izbira člane uredništva ali znanstvenike, ki so o isti tematiki pisali v prejšnjih številkah revije, po potrebi pa je mogoče kontaktirati tudi eksperte iz drugih organizacij, mest ali držav.
Recenzent mora biti torej specializiran za isto tematiko, kot je izpostavljena v prejetem prispevku. Uredništvo se prizadeva, da bi zagotovilo izogib konflikta interesov med podanim mnenjem o članku in avtorjem samega članka.
Recenzent je dolžan opozoriti urednika in člane redakcije na kakršnekoli prekomerne podobnosti ali sovpadanja prispevka s teksti, ki jih sicer pozna. Ohranjati mora strokovno tajnost in nima pravice tretjim osebam predstavljati prispevka (in podatkov v njem), dokler ta ni objavljen.
Recenzent poda objektivno, pretehtano in argumentirano oceno prispevka. Kritike oblikuje korektno; tako, da se navezuje samo na besedilo prispevka in informacije, ki jih slednji ponuja.
Uredništvo revije predpostavlja, da sta mnenje in kritični zapis napisana z dobrim namenom - da bi bila avtorju v pomoč pri odpravi pomanjkljivosti oz. da bi se njegovo pisanje izboljšalo do te mere, da bi upravičil javno objavo in dostopnost svojih spoznanj celotni znanstveni skupnosti.
